یکی از کاربرد های بسیار جالب و رایج این روزهای سوزندوزی، در میان اغلب سوزندوزان؛ استفاده از حلقه های گلدوزی به جای قاب تابلو های دیواری می باشد. به این صورت که ابتدا سوزندوز، طرح دلخواهی را انتخاب می کند و با هر نوع حرفه سوزندوزی و درجه مهارتی که با آن آشنایی دارد و با هر تعداد تکنیک و شیوه ای که می خواهد تصمیم به دوخت می گیرد و به تناسب آن مواد اولیه ، نخ و رنگ هایی را بر می گزیند و دوخت سوزندوزی را در میانه حلقه ها اجرا می کند و به دیوار می اویزد. نمونه هایی از این نوع قاب را در زیر می بینید که توسط خانم ها، سارا غلامپور و فاطمه امیدیان، از آموزشگاه شب افروز؛ اجرا شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی های زیبا بر روی کلمه نشانی ۱ و نشانی ۲ کلیک نمایید.
گفتیم که یکی از گره های بسیار رایج در دوخت انواع سوزندوزی ها، دوخت روکوکو یا گره ایرانی می باشد. با استفاده از دوخت گره ایرانی و ایجاد تغییراتی در نوع مصرف این تکنیک می توان فضاهای بسیاری از طرح ها را شکل داد و پر نمود.
در تصاویر زیر نمونه ای از این دوخت ها را بر روی یک بلوز بافتنی می بینید. در گلدوزی روی این بلوز بافتنی از طرح و نقش خاصی استفاده نشده و مبنای گلدوزی بر طرح اصلی بافت متمرکز شده است. ابتدا، خطوط ایجاد شده در بافت بلوز، به کمک دوخت ساقه همانند جدول بندی در مزارع و باغ ها، از هم جدا و متمایز شده اند. آنگاه با استفاده از گره ایرانی در رنگ های مختلف به صورت دانه دانه و یا سه تایی، سطوح این فضاها گل کاری و یا به عبارتی؛ گل دوزی شده است.
سپس روی پاپیون های ایجاد شده در بافت، با دوخت یک دانه مروارید در مرکز و تعدادی گره ایرانی در اطراف، به شیوه پیچ رز؛ زیبایی خیره کننده رز های ایرانی در فضای سبز بلوز با درخششی بی مانند، چشم را به تماشا فرا می خواند. تماشای منظره ای چشم نواز در رویایی از سبزی و طراوت بی پایان هستی.
تصاویر بیشتری از این سوزن دوزی زیبا را می توانید با کلیک بر روی کلمه نشانی بیابید.
با سوزن و نخ نگاهم، باغی از گل می دوزم بر قامت الفبای مهربانی، بر گل سروده های نانوشته درون، بر روشنای رویایی بی کرانه. باغی از گل می دوزم در خلوت زمزمه های شادمانه، در رویش نور و طراوت، در هجای آب و باران و ترانه.
در تصویر زیرمی توانید یکی از کاربردهای خوب رز عنکبوتی و گره فرانسوی را در نمونه ای از دوخت حروف الفبا ببینید. این نمونه بسیار زیبا توسط خانم ندا فلاح، از آموزشگاه شب افروز؛ سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.
در حریم لحظه های درون خیال خودم، گاه ساقه می شوم و از دل ثانیه های زندگی می رویم، گاه یک گل می شوم و گاه یک پروانه می شوم. آنگاه بر گرداگرد یک گل پرواز می کنم و نشانه می شوم. نشانه ای از هیاهوی همان خیال و لحظه ماندگار، در هستی. پس رویش مرا ببین و اینکه چگونه با سوزن و نخ نگاهی، از درون حلقه ای چوبی روییدم تا در نگاهی دیگر شکوفا شوم و بمانم.
در تصویر زیر نمونه ای بسیار زیبا از گلدوزی برزیلی را، در حلقه ای چوبی می بینید که توسط خانم فاطمه عسگریان، از آموزشگاه شب افروز؛ سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.
برای دوختن یک رز عنکبوتی، ابتدا چند شلال مستقیم درون یک دایره فرضی با شعاع دلخواه می دوزیم. تعداد شعاع های دوخته شده حتما باید فرد باشد. بعد سوزن را از مرکز دایره بیرون می کشیم و شلال ها را در با هم گره می کنیم تا جمع شود. آنگاه با همان رنگ نخ یا رنگ دیگری از نخ، سوزن را به شیوه یک در میان از لای شلالها عبور می دهیم. بگونه ای که شلالهایی که در یک دور، زیر سوزن قرار داشتند؛ در دور بعدی بالای سوزن قرار گیرند. اینکار تکرار میشود تا تمام سطح دایره را بپوشاند. به این ترتیب یک رز عنکبوتی دوخته می شود.
دوخت رز عنکبوتی دوخت بسیار پر کاربرد ی می باشد که هم به صورت مستقل استفاده می شود و هم مکمل در بسیاری از حرفه های دوخت های سنتی مانند روبان دوزی، گلدوزی، برودری دوزی، شبکه دوزی و…. و….قابل استفاده می باشد.
در تصاویر نمونه دوخته شده ای از رز عنکبوتی دیده می شود که توسط خانم مریم عسگریان از آموزشگاه شب افروز به رنگ زرد و رنگ قرمز سوزندوزی شده است . برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.
رنگ در رنگ زیبایی و ترانه ام. آوای صبحی بی بهانه ام. از دل شب می رویم و در روشنای روز در کوک به کوک هر طرح جاری می شوم. از لحظه های صبوری ام به گلهای مهربانی روح می بخشم. در حلقه یک کارگاه شکفته می شوم . از برگ و ساقه و گل در حلقه ای چوبی؛ از لحظه ها عبور می کنم. ازلحظه ای به لحظه ای دیگر، حلقه ای به حلقه دیگر، از طرحی به طرحی دیگر، ساقه به ساقه، برگ به برگ، گل به گل می گذرم تا کویری آبادان شود و دلی شادمان.
گاهی دوختن یک گل، بدون طرح و نقشی خاص آن هم درون حلقه ای چوبی، با تجسمی از یک رویا و خیال؛ دنیای تازه ای از زیبایی را مقابل چشمان یک سوزندوز می گشاید. دنیای تازه ای که در گوشه گوشه آن حلقه چوبی ، می تواند ثانیه های یک زندگی را جلوه ای دیگر ببخشید و در قاب همان حلقه چوبی به دیوار آویزد.
در تصاویر، نمونه زیبایی از گلدوزی برزیلی درون یک گلدان را، می بینید که توسط خانم محدثه وثوقی از آموزشگاه شب افروز، سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند، می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.
شاید در ذهن برخی استفاده از گل های سه بعدی به مکان و نوع خاصی از سوزندوزی ها مرتبط باشد، در حالیکه به واقع چنین نیست و به راحتی می توان از گل های سه بعدی جهت تزیین ترمه، بخصوص ترمه های قالبی؛ در شکل و اندازه های مختلف بهره گرفت. حتی گاهی همراه با سرمه دوزی یا پولک و منجوق دوزی روی ترمه نیز، می توانید از گل های سه بعدی جهت تزیین ترمه استفاده نمایید.
برای این کار ابتدا نوع دلخواهی از گل های سه بعدی را در تعداد مشخص سوزندوزی و آماده می کنیم. سپس آن ها را در مکان های دلخواه از رومیزی ترمه و یا ….و….، به کمک سوزن و نخ می دوزیم. تلفیق این حرفه ها با هم در سوزندوزی ها، علاوه بر کار آمد بودن، بسیار سرگرم کننده، دلنشین و تصویری از یک خیال و رویا را به همراه دارد.
در تصاویر زیر نمونه ای از یک گل سه بعدی را می می بینید که در فواصل میان جقه های یک رومیزی ترمه قالبی؛ به کارگرفته شده است. ابتدا دور تا دور بته جقه های طرح خود ترمه با سرمه سوزندوزی شده و سپس گلهای سه بعدی که از قبل آماده شده، در فواصل میان جقه ها ؛ به کمک سوزن و نخ دوخته شده است. سوزندوزی این رومیزی ترمه ارزشمند و زیبا در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده است.
نخ چند رنگ یا نخ اسپرت اصولا به نخ هایی گفته می شود که می توان همزمان طیف های مختلفی از یک رنگ نخ را در امتداد هم و در قالب یک کلاف واحد، به صورت سایه روشن؛ مشاهده نمود و البته کاربرد های خاص خودش را دارد. این نخ ها عمدتا در سوزندوزی ها، به دلیل همراهی طیف های مختلفی از یک رنگ و نه یک رنگ واحد؛ جهت دوختن گل ها و برگ های کوچک و یا فضاهایی از طرح به کار می روند که احتیاج چندانی به تغییر رنگ مشاهده نمی شود و اصولا تفاوت چندانی وجود ندارد که چه قسمت از طرح تیره و چه قسمت به رنگ روشن دیده شود.
نخ های اسپرت برای دوختن گل هایی بزرگ تر با سایه روشن دوزی غیر ممکن نیست اما خیلی کم به کار گرفته می شود. زیرا امکان سایه روشن دوزی در مکان های دلخواه با این نخ، باید مدیریت شود و این کار باعث حذف و از دست دادن بخش هایی از نخ می شود که می توانند در جای دلخواه کارآمد باشند.
در تصاویر این بخش، نمونه ای از دوخت یک بته جقه را می بینید که با نخ اسپرت دمسه و دوخت داربستی یا بخارا، سوزندوزی شده است. این سوزندوزی بسیار زیبا توسط خانم سیده نفیسه علی کیا امیری از آموزشگاه شب افروز، و بر روی یک کوسن؛ دوخته شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.
دوختن هر گلی در سوزندوزی رمز و راز های خاص خودش را به همراه دارد. رمز و راز هایی که فقط خود سوزندوز می داند و می تواند بر گونه گلبرگ های یک گل بدوزد. ولی همیشه و در هر موقعیتی، دیدن یک شاخه گل می تواند شادمانی ببخشد و لبخندی زیبا را بر گوشه لبهایتان بنشاند. خواه این شاخه گل در باغچه خانه شما و یا پارک و… باشد یا در گلدان و کنار میز کارتان و یا بر دیوار اتاق و…
یک شاخه گل زیبا بر روی یک بالش نیز می تواند گاه خستگی یک روز طولانی را به هنگام خواب، به نشاطی بیکران بدل سازد . بخصوص اگر این گل زیبا را خودتان بدوزید. خودتان با دست ها و احساس تان، با لذت بی پایانی که شاید تا همیشه تاریخ؛ بمانــــــد.
گل های رز کوچک در هر حال و در هر جایی دوخته شوند، در عین کوچکی، زیبا ، پر کاربرد و دلنشین می باشند. یکی از کاربردهای این دوخت، استفاده از آن به صورت حاشیه ای می باشد. حاشیه ای که می تواند به طور مستقیم روی لباس دوخته شود و یا بر روی نواری از پارچه قرار گرفته و بر روی لباس دوخته و یا جهت بستن موی سر مورد استفاده قرار گیرد.
در تصاویر زیر نمونه ای از دوخت گل های رز کوچک را می بینید که توسط خانم سیده نفیسه علی کیا امیری از آموزشگاه شب افروز، سوزندوزی شده است. این حاشیه از گل رز بر روی نواری از پارچه دوخته تا جهت بستن موی سر مورد استفاده کودکی زیبا قرار گیرد. براستی فقط می توان گفت که: این گل های رز ساده، زیبا و دلنشین هستند. اینطور نیست؟!!!
جهت دیدن تصاویر بیشتری از این حاشیه زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.
دوخت پیچ رز علاوه بر گلدوزی و سرمه دوزی، در منجوق دوزی نیز به همان اندازه می تواند زیبا و پر کاربرد باشد. برای این کار ابتدا مروارید کوچکی را در میانه گل می دوزیم و سپس ۵ الی ۶ دانه منجوق را به سوزن کشیده ، دور تا دور مروارید می دوزیم . در ردیف های بعد، اگر بخواهیم گل رز ما بزرگ تر شود ؛ هر بار به تعداد منجوق ها ۱ الی ۲ دانه اضافه می کنیم تا گل رز به اندازه دلخواه برسد.
واضح است که، ضمن استفاده از رنگ های هم خانواده در ردیف های مختلف، می توان سایه روشن در گل ایجاد نمود. در تصویر زیر نمونه ای از دوخت پیچ رز با منجوق را می بینید که توسط خانم بهاره نادی حیدری، از آموزشگاه شب افروز؛ دوخته شده است.
دوخت گل های رز کوچک که از ارکان اصلی گلدوزی سه بعدی و برزیلی نیز می باشد، در اصطلاح سوزندوزی؛ پیچ رز نیز نامیده می شود. اما نحوه دوخت این گل های کوچک ولی بسیار زیبا و پرکاربرد در سرمه دوزی، متفاوت می باشد.
جهت دوخت پیچ رز در سرمه دوزی ابتدا مرواریدی کوچک در میانه گل می دوزیم و سپس سرمه را در قطعات زیر یک سانت، یک سانت و اندکی درشت تر بر حسب بزرگی و کوچکی مروارید وسط گل، برش می زنیم و دور تا دور مروارید به شیوه خطی می دوزیم.
اندازه مروارید و تعداد دفعات دوخت کاملا بسته به سلیقه سوزندوز می تواند متغیر باشد. جنس سرمه نیز می تواند ساده ، طرح فرانسه، پیچ، الماسی یا تراش و …. باشد. پیچ رز را می توان در میانه گل، اطراف طرح ها و نقوش مختلف و نیز به صورت مستقل با ساقه و یا بدون ساقه به کار برد که در هر صورت و با هر نوع کاربردی، زیبا و درخشنده بوده و جایگاه ویژه اش را حفظ خواهد نمود.
در تصاویر زیر نمونه هایی از دوخت پیچ رز با سرمه را می بینید که توسط خانم ها فاطمه آل ابراهیمی، مریم توکلی و منانه نصیری ، از آموزشگاه شب افروز؛ با سرمه ساده و تراش دوخته شده است.
رشته سوزندوزی قدرت همراهی و تلفیق با بسیاری از دیگر رشته های صنایع دستی را دارا می باشد. این همراهی و ادغام در بسیاری موارد علاوه بر سرگرم کننده بودن، می تواند زیبا، کاربردی و بسیار چشم نواز نیز باشد. از جمله این رشته ها می توان به همراهی سوزندوزی با رشته گلسازی و ساخت گل های پارچه ای، اشاره نمود. به کمک گلهای پارچه ای با هر رنگ و شیوه ای از ساخت در میانه گلدوزی، سرمه دوزی، پولک و منجوق و دیگر حرفه های سوزندوزی با کاربرد هایی مانند رومیزی و یا تابلو و ….. می توان مناظر بدیعی را ایجاد نمود و از دیدن آنها لذت برد.
در تصاویر زیر نمونه ای از یک نوع گل پارچه ای قرمز را می می بینید که در فواصل مختلف از رومیزی به کارگرفته شده است. این گلسازی و سوزندوزی زیبا در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده و برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.
پارچه های گیپور خود زیبا هستند و اغلب با پولک و منجوق و گلابتون و دیگر دوخت ها تزیین گردیده اند و این خود علاوه بر زیبایی مبین چرایی بالا بودن قیمت آن ها نیز می باشد. به همین خاطر در بسیاری موارد از تمام تکه های این پارچه می توانید در تزیین لباسها ، رومیزی، پرده و… به طور کلی هر آنچه دوست دارید؛ استفاده نمایید. اما گاهی به کمک کمی خلاقیت می توانید این تزیین را ویژه نموده و متمایز نمایید. دوخت و آماده نمودن گل های سه بعدی چه با گلدوزی و چه با پولک و منجوق و یا…. یکی از این خلاقیت ها می باشد.
در تصویر زیر نمونه ای از این ویژگی را در تکه پارچه ای از گیپور می یابید. که به کمک یک گل سه بعدی دوخته شده با پولک و منجوق، جلوه پارچه را بیشتر نموده و یک ویژگی به آن افزوده است. گل سه بعدی دوخته شده در این تصویر مربوط به خانم سادات محمد زاده از آموزشگاه شب افروز می باشد. جهت دیدن تصاویر بیشتر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.
به طور کلی گلدوزی مکان مصرف خاصی ندارد و روی هر چیزی زیباست. بسته به نوع مصرف و سلیقه افراد، رنگ ها و طرح ها متنوع و قابلیت استفاده می یابند.
در بسیاری موارد طرح ها و حتی تنوع تکنیک های دوختی به هنگام گلدوزی و دیگر سوزندوزی ها، فاکتورهای متفاوتی را شامل می شوند. این تنوع در تکنیک های دوختی در مواردی خاص به پر یا خالی بودن طرح بر می گردد. پر یا خالی بودن هر طرحی بخصوص گل ها در بازار کار سوزندوزی، فقط و فقط تابعی از دستمزد و به اصطلاح کم کار بودن و پر کار بودن سوزن دوزی؛ نمی باشد . زیرا گاهی، به عمد خالی نگهداشتن بخش هایی از طرح به هنگام دوخت، خود باعث افزایش جلوه و زیبایی در سوزن دوزی می شود و به کمک این تکنیک می توانیم بخش های وسیع تری از پارچه و لباس را به چشم انداز سوزن دوزی شده ؛ بدل نماییم.
در تصاویر زیر گلهای آفتابگردان را با ساقه هایی بلند و کوتاه می بینید که توسط خانم آسیه رمضان نتاج، بر روی یک پیراهن، با نخ دمسه در رنگ های لیمویی، زرد، زرد طلایی، نارنجی، قهوه ای و چند رنگ سبز؛ سوزن دوزی شده است. لبه گلبرگ ها به شیوه کوتاه و بلند دوخته شده و گل ها به صورت نیمه کاره و بدون سایه روشن دوزی رها شده است.
ساقه ها ساقه دوزی شده و برگ ها نیز به همان شیوه گلبرگ ها، پس از اجرای دوخت کوتاه و بلند درلبه و ساقه دوزی در وسط برگ ها، نیمه کاره و بدون سایه روشن دوزی؛ رها شده است.
برای دیدن تصاویر بیشتری از این گلدوزی روی کلمه نشانی کلیک نمایید. رنگ های زرد و سبز، روی زمینه مشکی به راستی می درخشد! زیباست. اینطور نیست؟
در سه مرحله قبل نحوه آماده سازی گل ها و دوختن ساقه، برگ ها و غنچه ها را دیدیم و در اینجا دو مرحله دیگر را می بینیم.
مرحله چهارم:
پس از دوخت گل ها، برش دور تادور و سوزاندن لبه ها، مرحله اتصال گل ها به پارچه می باشد. به کمک یک مروارید درشت یا سنگ و یا حتی چند کوک می توانید گل ها را به پارچه متصل نمایید و مغز گل را بدوزید.
در صورتیکه بخواهید برای اتصالی محکم، از چرخ استفاده نمایید؛ گل ها را در جای مناسب قرار داده و با چند کوک چرخ، گل را به پارچه اصلی متصل نمایید.
مرحله پنجم:
پس از طی نمودن مراحل قبل،در تصاویر زیر گل های سه بعدی دوخته شده را بر روی مانتو و در میان شاخه و برگ هایی می بینید که مرحله بعد از اتصال گل ها به پارچه اصلی، و مانتو ی آماده را نشان می دهد.
این گلدوزی سه بعدی بسیار زیبا در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده است. تصاویر بیشتری از این گلدوزی زیبا را می توانید در این نشانی ببینید.
بسیار زیباست . اینطور نیست؟
یکی از کاربرد های بسیار مهم دوخت گل های سه بعدی، استفاده از این گل ها لابلای شاخه ها و برگهای بی شمار طرح های پیچیده و یا بزرگ می باشد که جهت آسان تر نمودن فضای کار و البته جلوه دهی بیشتر گل در میان شاخ و برگ ها و بر روی ساقه ؛ استفاده می شود.
به طور کلی مراحل مختلف دوخت این گل های سه بعدی به صورت زیر می باشد:
- نقش اندازی اصلی و کل طرح روی مانتو و نقش اندازی گلها ، روی پارچه انتخاب شده برای دوخت گل و دوخت گلها
- دوخت بقیه قسمتهای طرح روی پارچه اصلی، آماده نمودن، غنچه، ساقه و برگها
- برش دور گلبرگها،سوزاندن دور گلبرگها و آماده نمودن گل برای اتصال
- نحوه اتصال گلها بر روی طرح اصلی
- لباس آماده
مرحله اول:
اولین مرحله از اجرای دوخت، آماده سازی گلهای سه بعدی می باشد. به این صورت که ابتدا طرح گلها را روی پارچه می کشیم و به کمک تکنیک های دوخت گل؛ با استفاده از نخ ابریشم و یا دمسه، گلدوزی می کنیم.
مرحله دوم:
در دومین مرحله ،پس از دوخت گلهای سه بعدی بقیه قسمت های طرح را روی مانتو می دوزیم. مانند ساقه ها و برگها و حتی بخش دیگری از گل و غنچه ها که نمی خواهیم به صورت سه بعدی ارائه شوند، باید روی مانتو به شیوه هم سطح و با استفاده از تکنیکهای دوخت گل، مانند کوتاه و بلند و سایه روشن ؛ دوخته شود.
گاهی، جهت جلوه بیشتر غنچه ها و هماهنگی آنها با گل های اطراف، از تکنیک گل های پارچه ای نیز استفاده می شود و البته جای گلها ی سه بعدی خالی می باشد.
مرحله سوم:
در این مرحله پس از دوخت گلهایی که می خواهیم به صورت سه بعدی بر روی لباس دوخته شوند، بر روی پارچه ای جدا از لباس اصلی؛ دور تا دور این گلها را می بریم و می سوزانیم تا از ریشه ریشه شدن کناره های گلبرگ جلوگیری شود.
در تصاویر زیر گلهای دوخته شده ای را می بینید که باید در مکان مشخص قرار گیرد.
این گلدوزی سه بعدی بسیار زیبا در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده است. تصاویر بیشتری از این گلدوزی زیبا را می توانید در این نشانی ببینید.
بسیار زیباست . اینطور نیست؟