Skip to main content

سرمه دوزی، منجوق دوزی و مروارید دوزی همیشه ، حرفه هایی جدایی ناپذیر از ترمه می باشند . حرفه هایی که گاه با تکنیک های مرتبط به خودشان در دوخت دنیایی بسیار زیبا و پر از رمز و راز را، بر روی پارچه ترمه با طرح سروهای ماندگار، در ذهن می آفرینند و ماندگارتر می سازند. سوزندوزی روی کیف قران یکی از این موارد می باشد که سرمه دوزی روی آن، معمولا اجرا شده و می شود.

نمونه ای از دوخت یک کیف قران بسیار زیبا را در تصویر زیر می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، دوخته شده است. طرح این کیف قران با استفاده از تکنیک های دوخت سرمه و منجوق و مروارید، سوزندوزی شده است. پس از اجرای سوزندوزی روی کیف، آسترکشی و دوخت انجام و سپس به برای جلوه دهی بیشتر در لبه ها، یراق به آن اضافه شده است. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید. 

سرمه و کبف قرآن- سوزندوزی شب افروز

معمولا برای دوخت کیف قرآن از پارچه های ترمه و مخمل استفاده می شود. این پارچه ها گاه به صورت ساده مورد استفاده قرار می گیرد و گاه با یراق و قیطان تزیین می شود . البته در مواردی با بهره گبری از تکنیک های سرمه دوزی، مروارید دوزی ، منجوق دوزی و… و.. نیز بر روی ترمه و مخمل، به آن جلوه ویژه ای می بخشند به گونه ای که این ویزگی همچون یک اثر هنری فاخر؛ محصول تولید شده در سوزندوزی را، بدل به یک میراث ماندگار می کند.

 در نمونه زیر تصویری از دوخت یک کیف قران را می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، دوخته شده است. پارچه این کیف قران بسیار زیبا از جنس ترمه می باشد که پس از اجرای سرمه دوزی و و مروارید دوزی روی آن آسترکشی و دوخته شده است. اضافه نمودن یراق پس از اتمام آسترکشی در لبه کیف زیبایی ترمه و سرمه دوزی روی آن را افزون نموده و جلوه خاصی به آن بخشیده است. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.  

سرمه دوزی کیف قرآن- سوزندوزی شب افروز

گاهی بقچه های ترمه ای در میان میراث خانوادگی برخی افراد یافت می شود که می خواهند بر روی آن تغییری ایجاد نموده و کاربرد تازه ای برای آن تعریف کنند. در این موارد سرمه دوزی و مروارید دوزی می تواند گزینه مناسبی جهت احیا این بقچه ها باشد و این میراث را گرانبها تر نماید. میراثی که قدرت انتقال به نسل دیگری را نیز داشته باشد.

در تصویر زیر نمونه ای از یک بقچه قدیمی را می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سرمه دوزی و احیا شده است. برای تعریف نوع کاربری جدید در این بقچه ابتدا گوشه ای از آستر کشی پارچه ترمه باز شده و بدون تغییر در دوخت آستر و یراق، طرحی از دو بته جقه  با گل و برگ و ساقه در وسط جقه ها به مرکز پارچه ترمه، اضافه شده است. سپس با استفاده از تکنیک های دوخت مروارید، منجوق و سرمه دوزی؛ سوزندوزی اجرا شده و آسترکشی باز شده نیز با همان شیوه قبل، تکرار شده است. تغییر کاربرد این ترمه ، هر چیزی می تواند باشد. اما اغلب افراد به دلیل قدمت پارچه و کم شدن مقاومت پارچه در مسیر زمان ؛ ترجیح می دهند که آن را قاب بگیرند و به دیوار بیاویزند. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

کاربرد ترمه قدیمی- سوزندوزی شب افروز

بته جقه یکی از نقوشی است که در طول تاریخ و تا کنون، همواره زینت بخش آثار هنری ایران زمین و بخصوص سوزندوزی ایرانی بوده و در بسیاری از حرفه های مرتبط با دوخت، نقش پر رمز و راز و بی بدیل خودش را به خوبی ایفا نموده است. عادی ترین نام این طرح نزد ایرانیان بته (بوته)می باشد که به معنای یک دسته برگ است و البته این طرح را با نام های دیگری مانند بته جقه، بته سرکج و بته درویشی نیز می شناسند.

 بته ها نیز در طول زمان و توسط هنرمندان مختلف تغییر شکل یافته و کم کم پیشرفته تر شده و تکامل بیشتری یافته اند و از حالت ساده دور شده به تبع آن نام های متفاوت دیگری یافته اند. نامهایی همچون بته میری(کاج کوچک)، بوته ترمه‌ای (کاج متوسط)، بوته خرقه‌ای (کاج بزرگ)، بوته بادامی (کاج بادامی شکل) و بوته جقه‌ای (کاج بزرگی که یک کاج کوچک از آن بیرون آمده) و البته همه و همه انواع جقه ها زیبا و در انواع سوزندوزی بسیار پرکاربرد هستند.

در تصویر زیر طرحی از یک بته جقه بسیار زیبا را می بینید که در حرفه پولک و منجوق دوزی توسط خانم خدیجه اصغری، شکل و هویت یافته است. این جقه بسیار زیبا با گل برجسته ای از منجوق با رنگ آبی فیروزه ای در مرکز و بر پارچه مخمل به همراه منجوق های نباتی و قرمز و مرواریدهای سپید؛ جلوه دلنشینی ایجاد نموده و می تواند به تنهایی نقشی از زیبا سازی در گوشه ای از خانه بیافریند و در حافظه تاریخ نیز، ماندگار شود. برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

طرح بته جقه و سوزندوزی- خدیجه اصغری

کمی پیش تر گفتیم که مرصع  دوزی به نوعی از دوخت های سنتی ایران گفته می شود که در آن، از مواد تزیین کننده جهت جلوه دادن به طرح ، مانند انواع مروارید، پولک، ملیله، منجوق، سنگ های اصلی چون فیروزه و عقیق و حتی جواهراتی چون طلا و نقره و در رنگ ها و شکلهای مختلف همراه با نخ هماهنگ از جنس طلا و نقره و گلابتون؛ مورد استفاده قرار می گیرد. این دوخت اغلب اوقات بر زمینه اصلی پارچه به دو شیوه ساده و یا برجسته ارائه می شود . ولی گاهی اجرای این تکنیک به شیوه آزاد و سه بعدی، نیز اجرا می شود یعنی ابتدا بخش های مختلف طرح دوخته و در کنار هم قرار می گیرند و تصویر واحد و بدون اتصالی را بر زمینه پارچه ایجاد می نمایند. آنگاه این طرح واحد بر هر زمینه ای دقیقا مانند یک پنل سوزندوزی و یا گل یقه، قابلیت اتصال می یابد.

در تصویر زیر نمونه دوخته شده ای از این شیوه را در دوخت طرحی از پروانه به شیوه مرصع آزاد می بینید که توسط خانم مریم پورکیا اجرا شده است. مرصع دوزی آزاد این پروانه بر روی پارچه ساتن و با استفاده از تکنیک های ذغره و سرمه، دوخته شده و بر زمینه ای از پارچه ترمه در یک تابلوی سرمه دوزی، نقش آفرینی دلنشینی را ارائه نموده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند و ماندگار بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

مرصع دوزی آزاد- مریم پورکیا

یکی از انواع ذغره دوزی ها، دوخت ذغره به شیوه مورب می باشد . این شیوه از دوخت ذغره دقیقا شبیه به دوخت خطی سرمه است. با این تفاوت که هر بار پس از به نخ کشیدن تکه سرمه ای برای دوخت خطی، یک پولک نیز به صورت همزمان، به نخ کشیده و به صورت مورب روی پارچه دوخته می شود.

دوخت ذغره مورب بر روی بسیاری از خطوط در سرمه دوزی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. نکته قابل تامل در نوع ذغره استفاده از پولک مصرفی می باشد. پولک مورد مصرف باید پولک صاف و ریز باشد تا پولک ها، دقیقا در کنار هم بر روی روی خطوط طرح قرار گیرند. اما اگر به هر دلیلی سوزندوز بخواهد از پولک های دیگری مثلا معمولی و یا صاف درشت استفاده نماید، دوخت این نوع ذغره نیز دستخوش مقداری تغییر خواهد بود.

نمونه ای از دوخت ذغره مورب را در زیر می بینید که توسط خانم  مریم پور کیا بر روی طرحی از جقه دوخته شده است. در این نمونه شکل اصلی ذغره مورب، در دوخت خطوط طرح؛ دیده می شود. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ذغره مورب- مریم پور کیا

باز هم حکایت دیگری از سوزن و نخ ، سرمه ومروارید و ترمه و دست هایی که نقش عشق می دوزد بر سینه پارچه . زیبا و ماندگار .

سوزن و نخ، سرمه و ترمه در میان انگشتان هر سوزندوز؛ جان مایه طرح می شود و زیبایی بی کرانه ای که تا هرکجای بوستان دل می رود . و در میان نقوش دلنشین ترمه، نقشی تازه، از حیات  و زندگی می آفریند . نقشی تازه و ماندگار.

در تصویر زیر یکی از نقوش ماندگار را می بینید که توسط خانم مریم پور کیا به کمک سرمه ، پولک، مروارید و… بر پارچه ترمه سوزندوزی شده و بسیار زیباست. نقش مورد استفاده گلی در مرکز طرح می باشد که با تکنیک دوخت آجرچین به کمک دورنگ طلایی و نقره ای و دو نوع سرمه ساده طرح فرانسه، به شیوه برجسته سرمه دوزی شده و گل هایی کوچک به همراه شاخه هایی در اطراف؛ زیبایی کل طرح را افزون نموده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سرمه دوزی یا ترمه دوزی بسیار زیبا، بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

ترمه و نقشی ماندگار بر سرمه- مریم پور کیا

برای اجرای دوخت کاج دوزی، ابتدا ذغره مورب می دوزیم و سپس از بالا قسمت دوخته شده، قطعه سرمه ای را به اندازه یک تا یک و نیم سانت برش می زنیم و از بالا به صورت عمود درون پولک اول قرار داده و می دوزیم . سپس سرمه های دیگری با همان اندازه بریده، در دو طرف ذغره مورب ؛ یکبار از سمت راست و یکبار از سمت چپ به سوزن کشیده داخل پولک ذغره به زیر می بریم تا دوخت کاج کامل شود.

نمونه زیبایی از دوخت کاج دوزی را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم  سمیه رمضانی میر از آموزشگاه شب افروز؛ دوخته شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

کاج دوزی- سمیه رمضانی میر

تکنیک دوخت سایه روشن دوزی تقریبا در تمامی حرفه های سوزندوزی، به هنگام دوخت گل و برگ ؛ قابل استفاده می باشد. از جمله این حرفه ها می توان به سرمه دوزی سنتی اشاره نمود. در این حرفه نیز دوخت سایه روشن دوزی، اغلب برای پر کردن برگ ها و گل هایی مورد استفاده قرار می گیرد که بزرگ تر هستند و یا پیشرفته تر در اجرای سوزندوزی می باشند. دوخت سایه روشن دوزی با سرمه را، می توان با دو و یا سه رنگ از سرمه ؛ نیز اجرا نمود. نکته قابل توجه در اجرای این دوخت با سرمه علاوه بر تناسب میان رنگ ها، ضخامت خود سرمه نیز می باشد.

در تصویر زیر نمونه بسیار زیبایی از دوخت سرمه دوزی با سایه روشن را می بینید که توسط خانم سمیه رمضانی میر از آموزشگاه شب افروز؛ سوزندوزی شده است. این نمونه بسیار زیبا گلی چهارپر با گلبرگ هایی لبه گرد، را به شیوه دوخت سایه روشن دوزی برجسته، نشان می دهد که بر روی پارچه ترمه دوخته شده و کاربرد آن؛ برای تل سر می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتری از این نمونه ارزشمند و زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سایه روشن دوزی با سرمه- سمیه رمضانی میر

دوخت کندو در واقع نوعی کاربرد از دوخت گل های نگینی به شیوه نیمه و در امتداد هم، می باشد و دقیقا همانند گل های نگینی در حرفه سرمه دوزی و پولک و منجوق دوزی کاربرد بسیار گسترده ای دارد و جهت پر نمودن فضاهای خالی در میانه بته جقه ها و یا گسترده تر نمودن چشم انداز طرح ها به کار می رود.

دوخت کندو در اغلب موارد به کمک یک مروارید درشت در گوشه ای از طرح آغاز می شود و سپس حلقه ای از سرمه و منجوق،  دور مروارید ایجاد شده و مروارید را در بر می گیرد و این روند ادامه می یابد تا تمام فضای خالی طرح پر شود. رنگ مروارید و سرمه ها، کاملا دلخواه و بسته به سلیقه سوزندوز؛ انتخاب می شود.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت کندو را بر روی یک پنل از سرمه دوزی سنتی میبینید که توسط خانم فریبا داداش نیا از آموزشگاه شب افروز؛ دوخته شده است. این پنل به صورت دو تکه  و به شیوه مرصع، اجرا شده و به راحتی امکان نصب آن روی هر زمینه ای وجود دارد. جهت دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

دوخت کندو با سرمه و منجوق- فریبا داداش نیا

در مطلب قبل از سرمه دوز سنتی صحبت شد که چه تفاوتی با سرمه دوز تزیینی دارد. حرفه سرمه دوز تزیینی برخلاف سرمه دوز سنتی، بسیار قابل انعطاف می باشد و بطور کلی شامل دوخت های مکمل و تزیینی مانند ذغره دوزی، حصیری دوزی، دندان موشی، و….. می باشد . حرفه سرمه دوز تزیینی قابلیت اجرا روی هر نوع پارچه و لباس  اعم از ترمه، مخمل، ساتن، تافته، پارچه های حریر و شیشه نما و……  را دارا می باشد و البته به دلیل همین انعطاف پذیری جنس های مختلف پارچه، برای هر نوع تولیدی نیز؛ می تواند به کار گرفته شود.

امروزه در این دو حرفه یعنی سرمه دوز سنتی و سرمه دوز تزیینی، چندان حریم اصول انتخاب پارچه و تکنیک های دوخت مرتبط؛  رعایت نمی شود و از هر تکنیک و نوع پارچه ای بر روی هر نوع محصول تولیدی بر حسب علاقه و به شیوه دلخواه استفاده می شود.

گفتیم که به دلیل استفاده از جنس پارچه ترمه و مخمل در سرمه دوز سنتی، رنگ ها نیز ماهیت خودشان را می یابند و بیشتر رنگ های مورد استفاده در نقوش، طلایی و نقره ای است که تداعی طلا و نقره را می نماید ولی در سرمه دوز تزیینی، رنگ ها نیز کاملا بسته به طرح، نوع تولید و سلیقه سوزندوز متفاوت و متنوع در نظر گرفته می شود و فقط و فقط هماهنگی میان رنگ ها باید رعایت شود.

تصاویر نمونه دوخته شده از سرمه دوزی تزیینی توسط خانم مریم پورکیا بر روی پارچه حریر اجرا شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند و زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سرمه دوز تزیینی- مریم پور کیا

بی گمان وقتی صحبت از منجوق دوزی به صورت برجسته در فضایی از طرح می شود،  توجه همه به سمت و سویی می رود که گلی را با مشخصه های همیشگی طرح های معمول در منجوق یا سرمه و بر روی ترمه  یا مخمل ببینند و البته این ها تنها گزینه  برای دوخت منجوق دوزی برجسته نمی باشند.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت منجوق دوزی برجسته را می بینید که توسط خانم شیوا امیر سلیمانی بر روی یک مانتوی قرمز و بر پارچه ای معمول  و روز؛ سوزندوزی شده است.  در پشت این مانتو طرحی از یک جقه قرار گرفته که یک گل پنج پر با لبه های گرد، چند برگ کوچک و گلهای نگینی را درمیانه دارد. گلی که در میانه جقه قرار دارد به شیوه منجوق دوزی برجسته سوزندوزی شده است. گندمی، منجوق ها و مروارید مشکی ریز، پولک های خاکستری روشن، مروارید های درشت تر خاکستری، و منجوق های قرمز؛ همه و همه جلوه ای بسیار زیبا به لباس بخشیده اند. به علاوه کاربرد پارچه ای حریر طرح دار و هماهنگ با رنگ اصلی مانتو در آستین و دوخت دو گل با شیوه منجوق دوزی برجسته  در محل اتصال پارچه حریر و پارچه  اصلی از آستین ها به همراه ساخت گل با همان پارچه ها و چند شرابه، برای قرار گرفتن بر روی سینه؛  این زیبایی را افزون نموده است. اینطور نیست؟!!!

برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

منجوق دوزی برجسته- شیوا امیر سلیمانی

مغزی دوزی نوعی اتصال تزیینی تکه های مختلف لباس، کیف، کفش و آستر به زمینه اصلی پارچه می باشد. این اتصال به کمک نوار، ، قیطان و یراق انجام می گیرد. به این صورت که جهت اتصال تکه ها می توان از نوار، قیطان و یراق در لای درزها به صورت تزیینی استفاده نمود تا از میان درز دیده شود . یکی از کاربرد های خوب مغزی دوزی در سوزندوزی ، هنگام آسترکشی تولیدات سوزن دوزی شده می باشد و عمدتا پارچه های مخمل و ترمه را شامل می شود. در تصویر زیر نمونه ای از دوخت مغزی دوزی بر روی پارچه مخمل را می بینید که توسط نعیمه منزه از آموزشگاه شب افروز بر روی دو رومیزی مستطیل و گرد، دوخته شده است. رومیزی گرد، مرصع دوزی شده و رومیزی های مستطیل، ملیله دوزی و پولک دوزی می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتری از این رومیزی های زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.  

مغزی دوزی- نعیمه منزه

یکی دیگر از انواع ذغره دوزی، دوخت ذغره به شیوه ساده می باشد. در  ذغره دوزی به شیوه ساده، هر بار تکه سرمه ای کوچک را با پولک به سوزن می کشیم تا پولک ها به کمک سرمه بر روی پارچه محکم شوند. این دوخت برای پر کردن متن طرح ها، گل های بزرگ تر و بخش هایی از طرح به دلخواه، استفاده می شود و می تواند هم به صورت هم سطح و هم به صورت برجسته در طرح ها؛ مورد استفاده قرار گیرد.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت ذغره دوزی به شیوه ساده را می بینید که توسط خانم مریم پور کیا، از آموزشگاه شب افروز؛ بر روی یک رومیزی ترمه بیضی؛ دوخته شده است. تصاویر بیشتری از این رومیزی بسیار زیبا را می توانید با کلیک بر روی کلمه نشانی بیابید.

ذغره دوزی ساده- مریم پور کیا

شاید در ذهن برخی استفاده از گل های سه بعدی به مکان و نوع خاصی از سوزندوزی ها مرتبط باشد، در حالیکه به واقع چنین نیست و به راحتی می توان از گل های سه بعدی جهت تزیین ترمه، بخصوص ترمه های قالبی؛ در شکل و اندازه های مختلف بهره گرفت. حتی گاهی همراه با سرمه دوزی یا پولک و منجوق دوزی روی ترمه نیز، می توانید از گل های سه بعدی جهت تزیین ترمه استفاده نمایید.

گلدوزی سه بعدی روی ترمه- سوزندوزی شب افروز

برای این کار ابتدا نوع دلخواهی از گل های سه بعدی را در تعداد مشخص سوزندوزی و آماده می کنیم. سپس آن ها را در مکان های دلخواه از رومیزی ترمه و یا ….و….، به کمک سوزن و نخ می دوزیم. تلفیق این حرفه ها با هم در سوزندوزی ها، علاوه بر کار آمد بودن، بسیار سرگرم کننده، دلنشین و تصویری از یک خیال و رویا را به همراه  دارد.

در تصاویر زیر نمونه ای از یک گل سه بعدی را می می بینید که در فواصل میان جقه های یک رومیزی ترمه قالبی؛ به کارگرفته شده است. ابتدا دور تا دور بته جقه های طرح خود ترمه با سرمه سوزندوزی شده و سپس گلهای سه بعدی که از قبل آماده شده، در فواصل میان جقه ها ؛ به کمک سوزن و نخ دوخته شده است. سوزندوزی این رومیزی ترمه ارزشمند و زیبا  در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده است.

گلدوزی سه بعدی روی ترمه- سوزندوزی شب افروز

سرمه دوزی، ذغره دوزی و یا پولک و منجوق دوزی و… به صورت سنتی، معمولا روی پارچه ترمه انجام می شود و البته نام گذاری در این موارد عمدتا به نوع مواد اولیه ای مختص می شود که به کمک آن سوزندوزی روی پارچه ترمه، اجرا می شود و به آن سرمه دوزی روی ترمه، پولک دوزی روی ترمه و…..و…. می گویند. ولی مفهوم متداول تری نیز برای سوزندوزی روی ترمه وجود دارد و آن ترمه دوزی می باشد.

پارچه ترمه را به دو شکل می توان در بازار یافت. نوع عمده تر پارچه ترمه،  دارای طرحی یکنواخت در سر تا سر پارچه  می باشد که بر حسب سلیقه و متراژ مورد احتیاج، توسط افراد برای مصارف گوناگون؛ خریداری و مورد استفاده قرار می گیرد . در مقابل، نوعی از پارچه ترمه نیز در بازار یافت می شود که به آن ترمه قالبی می گویند. ترمه های قالبی در شکل و اندازه های متفاوت مانند گرد، مربع و یا مستطیل و.. در بازار یافت می شوند. بر روی ترمه های قالبی، به طور کلی طرح ها، کاملا قالب گونه و برای مورد خاصی از مصرف در نظر گرفته شده است.

پولک دوزی روی ترمه قالبی- آذر ساسانی نژاد

پارچه ترمه به هر دو شکل، چه به صورت متری و چه به صورت قالبی، در حرفه های سرمه دوزی و پولک و منجوق دوزی و…. می تواند مورد استفاده قرار گیرد. اما در استفاده از پارچه ترمه قالبی، در نظر گرفتن طرح و نقش موجود و قالب ارائه شده روی خود پارچه ترمه اولویتی را جهت نقش اندازی روی پارچه مطرح می کند و تا آنجا که ممکن باشد و قالب طرح را تحت تاثیر قرار ندهد نقش اندازی امکان پذیر می باشد. در غیر این صورت استفاده از طرح و نقش موجود روی پارچه ترمه، اولویت اول جهت سوزندوزی می باشد.

پولک دوزی روی ترمه قالبی- آذر ساسانی نژاد

در تصاویر این بخش نمونه ای از دوخت پولک و منجوق دوزی را بر روی پارچه ترمه قالبی ( مربع )می بینید که با استفاده از خطوط اصلی پارچه ترمه، تکنیک های دوخت پولک و منجوق دوزی، جهت سوزندوزی روی آن انتخاب شده است. سوزندوزی روی این پارچه ترمه قالبی توسط خانم آذر ساسانی نژاد از آموزشگاه شب افروز، اجرا شده است. تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا را می توانید با کلیک بر روی کلمه نشانی بیابید و از دیدن آن لذت ببرید.

پولک دوزی روی ترمه قالبی- آذر ساسانی نژاد

شاید برای برخی از شما دوستان نیز این سوال پیش آمده باشد که رو دوزی سنتی الحاقی چیست و چه مواردی از دوخت های سنتی را در بر می گیرد؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت که رو دوزی سنتی الحاقی  در بخش رشته های مرتبط با صنایع دستی و از جمله حرفه های زیر مجموعه دوخت های سنتی می باشد. به عبارتی خود این حرفه مجموعه ای از مهارت های مندرج در چند حرفه مرتبط با هم را به صورت هماهنگ در کنار هم قرار داده است.

حرفه های مرتبط با رودوزی سنتی الحاقی شامل سرمه دوزی، پیله دوزی، شرابه دوزی، پولک دوزی، قیطان دوزی، مغزی دوزی، یراق دوزی، منجوق دوزی، ملیله دوزی، مروارید دوزی، کمند دوزی، اینه دوزی، و…… و…..و می باشد. یعنی به طور کلی، رو دوزی سنتی الحاقی نوعی از سوزندوزی است که در آن سوزندوزی با الحاق مواد اولیه به پارچه ، با کمک سوزن و نخ، اجرا می شود.

رو دوزی سنتی الحاقی- سوزندوزی شب افروز

هانگونه که از عنوان حرفه پیداست،در حرفه رو دوز سنتی الحاقی؛ با حرفه های متعددی از رو دوزی ها روبرو هستیم که هر کدام جایگاه خودشان را حفظ نموده و به تنهایی جهت اجرای طرح های مختلف و تزیین پارچه به کار می روند و البته سوزندوز در این حرفه، باید توانایی های لازم را در شناخت نقوش مرتبط با رو دوزی های سنتی اولیه، مبانی نقش اندازی و مهارت نظری و عملی؛ جهت سوزندوزی چند حرفه ( رو دوزی مقدماتی، مرصع دوزی، مهره های تزیینی و پولک و منجوق، سرمه دوزی، کمند  دوزی و…) به صورت همزمان؛ را دارا باشد.

در تصاویر نمونه ای از رو دوزی سنتی الحاقی را می بینید که بر روی پارچه ترمه و در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده است.

رو دوزی سنتی الحاقی- سوزندوزی شب افروز

قصه سوزن و نخ سرمه بر پارچه ترمه، قصه ای  پر از خیال و زیبایی است. این قصه را از زبان های مختلف می شنوی.  ولی از هر زبان که می شنوی نامکرر است. در قصه سوزن و نخ و پارچه ترمه، طرحی یکسان را در دستهایی متفاوت می بینی . هر کس به گونه ای می دوزد. حتی یک تکنیک و روش، در میان این دستها ؛ رنگ و بویی متفاوت می یابد. به واقع سوزندوز از روح و جان خویش در طرح می دمد تا به طرح، روح بخشد.

نمونه ای از این قصه تکرار ناشدنی را در تصاویر زیر می بینید که توسط خانم مریم پورکیا از آموزشگاه شب افروز، بر روی یک رومیزی رانر سه گوشه از پارچه ترمه، سرمه دوزی و به عبارتی ترمه دوزی شده است. در این سوزندوزی زیبا از تکنیک های مختلف سرمه مانند حصیری ،خطی، نیم نگینی و…مروارید دوزی و… استفاده شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سرمه دوزی یا ترمه دوزی بسیار زیبا، بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سوزن و نخ و سرمه روی ترمه - مریم پور کیا سوزن و نخ و سرمه روی ترمه - مریم پور کیا

برای سوزندوزی روی ترمه به طور معمول از رنگهای سپید، نباتی، طلایی و نقره ای استفاده می شود و البته به این معنا نیست که در سوزندوزی روی ترمه استفاده از رنگ های دیگر غیر ممکن می باشد. زیرا گاهی کاربرد رنگ در میان ترمه، خود باعث تغییر فضای سوزندوزی شده و جلوه طرح را بیشتر می نمایاند.

در نمونه آموزشی زیر کاربرد سنگ های قرمز را در میان سوزندوزی طرحی از بته جقه می بنید. سنگ درشت قرمزی در وسط گل برجسته ای از منجوق درست در وسط بته جقه، نه تنها جلوه گل را افزون نموده است، بلکه فضای طرح را از یکنواختی جدا و طرح را چشم نواز تر؛ نموده است. استفاده از سنگ های کوچک تر قرمز که به شیوه گل های نگینی در حصاری از مروارید سفید قرار گرفته اند، بر گسترده تر شدن فضای طرح؛ کمک نموده است.

این نمونه آموزشی زیبا توسط خانم سادات محمد زاده از آموزشگاه شب افروز؛ سوزن دوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

منجوق و مروارید روی ترمه- سادات محمد زاده

منجوق ها و مروارید ها حرف های بسیاری برای گفتن و شنیدن دارند. فقط باید چشم باز کنی و ببینی و گوش جان بسپاری تا بشنوی. آنگاه حرمت لحظه هایت می شوند و رونق ثانیه هایت و دانه به دانه در هر ثانیه می شکوفند تا گل های زندگیت را رونق ببخشند و نگاره هایی ماندگار شوند در تاریخ هنر سوزندوزی این سرزمین.

نمونه آموزشی زیبایی از دوخت منجوق ها و مروارید ها را با طرح دو بته جقه روبروی هم، بر روی ترمه ای قدیمی؛ می بینید. این نمونه بسیار زیبا توسط خانم مریم توکلی از آموزشگاه شب افروز؛ سوزن دوزی شده است.

منجوق و مروارید روی ترمه- مریم توکلی

دوخت منجوق های نباتی بر روی خطوط اصلی بته جقه ها و استفاده از مروارید های آبی و قرمز در حدفاصل دو خط اصلی، به همراه پولک های شکوفه ای طلایی و مروارید های نباتی، و….. همه و همه در مجموع فضایی دلنشین آفریده اند. فضای دلنشین و چشم نوازی که به همراه زمینه پارچه ترمه قدیمی، تا اوج روزهای سرشار از زندگی و پاک کودکی و حضور بودن مادربزرگ هایی با پیراهن های گلدار و چارقد هایی سپید همراه می شود.

برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزن دوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

منجوق و مروارید روی ترمه- مریم توکلی