Skip to main content

تقریبا سوزندوزی هر نوع گل و با طیف رنگ های دلخواه، روی هر نوع پارچه ای امکان پذیر است. اما در برخی موارد به دلیل ماهیت و جنس پارچه و اینکه درشت بافت باشد و یا ریز بافت، دارای کش و سطح هموار باشد و یا بدون کش و سطح ناهموار؛ نوع اجرا را دچار تغییراتی می نماید که سوزندوز اگر دارای مهارت کافی باشد، از پس این مهم بر می آید و می تواند طرح های بسیار زیبایی را اجرا نماید.

سوزندوزی روی لباس های جین اعم از کاپشن، کت، مانتو، شلوار ، دامن و… یکی از مفاهیم رایج در دنیای سوزندوی این مقطع از تاریخ پوشاک می باشد و البته به کشور و مکان خاصی تعلق ندارد و هر فرد بر حسب نوع جنسیت، سلیقه و علایق شخصی می تواند طرح دلخواهی را برگزیند و بدوزد و…. و یا در نهایت بپوشد.

نمونه ای از یک سوزندوزی گل رز، بر روی یک دامن جین را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم نعیمه منزه با سلیقه و مهارت سوزندوزی شده است. در سوزندوزی این طرح از نخ های دمسه در رنگ های مختلف و تکنیک های ساقه دوزی، کوتاه و بلند و سایه روشن دوزی؛ استفاده شده و علاوه بر کاربردی بودن، بسیار چشم نواز، زیبا و دلنشین نیز می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتر هم می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سوزندوزی گل رز و شلوار جین- نعیمه منزه

طرح هایی که برای دوخت در موارد مختلف از سوزندوزی برمی گزینیم همیشه لازم نیست طرح منسجم شده و متفاوتی باشد. با هر میزان مهارتی که از تکنیک های مختلف دوخت داریم نیز، می توانیم طرح های خوبی ارائه دهیم و فضایی از کار را شکل بخشیم. یکی از این تکنیک ها، دوخت تک زنجیره یا بخیه تنبل می باشد. به کمک این تکیک می توان گل و برگ های متفاوتی را ارائه نمود. این دوخت گاهی در کنار یک ساقه بلند، می تواند تجسمی از یک ساقه گندم باشد و در میان طرح هایی متفاوت در سوزندوزی ها، مورد استفاده قرار گیرد.

تصویر زیر نمونه ای از اجرای دوخت بخیه تنبل به عنوان شاخه های گندم  در طرح یک بلوز می باشد که توسط خانم منیره جعفری ، اجرا شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

بخیه تنبل و گندم- منیره جعفری

……. و من نیلوفری بر لباسم می دوزم تا رویش را در صبحدمی شیرین با آفتاب درونم، تجربه ای دیگر باشم.

در تصویر زیر طرحی از گل های نیلوفر را می بینید که بر روی بلوزی از جنس مخمل کشی و به رنگ مشکی، با نخ های لمه و دمسه؛ سوزندوزی شده است . این سوزندوزی بسیار زیبا توسط خانم زهرا مقیمی دوخته شده است.  تکنیک های دوخت مورد استفاده در این سوزندوزی، کوتاه و بلند و سایه روشن دوزی است و برای جلوه دهی بیشتر به طرح، نیز نخ های لمه به کار رفته است. برای دیدن تصاویر بیشتر بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گلدوزی نیلوفر روی لباس- زهرا مقیمی

گلدوزی روی کانوا همیشه در انتهای پاییز و آغاز فصل سرد طرفداران خاص خودش را دارد. این نوع از گلدوزی می تواند شامل کانوا با جنس های مختلف نیز باشد و البته در نواحی متفاوتی از لباس های بافتنی نیز اجرا می شود. به طور کلی شیوه نقش اندازی روی بافتنی ها یکسان می باشد ولی در کانوای بوکله به دلیل ماهیت ناهمسان و عدم یکنواختی در بافت کانوا، موضوع کمی متفاوت می شود و احتیاج به دقت بیشتری در نحوه اجرا را در بر می گیرد.

تکنیک مناسب در دوخت گل ها بر روی بافتنی بوکله دندان موشی کوتاه و بلند به همراه سایه روشن دوزی می باشد. نمونه ای از گلدوزی روی یک ژاکت با بافت بوکله را در زیر می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده است. این گلدوزی با استفاده از نخ های کانوا، بر روی کانوا با طرحی حاشیه ای در دو سمت یقه ژاکت و جیب ها؛ دوخته شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گلدوزی روی کانوای بوکله- سوزندوزی شب افروز

گفتیم که دوخت بست دوزی یا ثابت دوزی همواره با استفاده از دو  نخ، صورت می گیرد. اول نخ 6 لای دمسه و یا قیطان نازک، که در قسمت دلخواهی از کار قرار می گیرد و دوم نخی که با آن روی نخ اول را بست می زنند. واضح است که هماهنگی نخ ها ،فاصله نخ های خوابانده شده روی طرح، فاصله بست ها و تعداد بست ها در فاصله های مشخص ؛ هر کدام شکل و تنوع تازه ای در اجرای این دوخت بنیادی به وجود می آورد که سوزندوز می تواند در طرح های متفاوت ، آن را به کار گیرد.

در تصویر زیر نمونه ای از تکنیک دوخت بست دوزی یا ثابت دوزی را می بینید که توسط خانم نسیبه خانعلی پور از آموزشگاه شب افروز، بر روی طرحی از یک خانه قارچی؛ سوزندوزی شده است. در این نمونه از دو رنگ زرشکی و نارنجی در ردیف های کاملا چسبیده به یکدیگر و با فواصل کم و با تعداد بیشتری از بست، تکنیک دوخت ثابت دوزی برای دوخت خانه قارچی؛ استفاده شده که بسیار زیباست. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

بست دوزی یا ثابت دوزی- نسیبه خانعلی پور

بر بال خیال درونم می نشینم و ثانیه های رویاهایم را یک بار دیگر مرور می کنم. آنگاه سوزن و نخ به دست می گیرم و تجربه های تازه ام را در میان گل های داودی رنگارنگی که تمام رویایم را پر کرده، می نشانم . یک باغ کوچک و زیبا،  از گل های داودی بر لباسم می دوزم تا در انتظار بهاری تازه ؛ تجربه های تازه تری را بیابم. تجربه هایی شیرین که به یقین نقشی از تاریخ سرزمینم را ماندگار خواهد ساخت.

تصویر زیر نمونه ای از اولین تجربه های شیرین و زیبای خانم نرگس نقوی از آموزشگاه شب افروز، می باشد که در میان گل های داودی و بر روی لباسی ساده نقش بسته و به خوبی تصویری از بهار را در ذهن تداعی می نماید. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

گلهای داودی و بهار- نرگس نقوی

دوخت سرخسی غیر از برگ برای دوختن گلبرگ ها نیز به کار می رود . اما این تکنیک از دوخت منحصر به برگ و گلبرگ نیست و کاربردهای دیگری نیز دارد . از جمله این کاربرد ها می توان به دوخت لباس در طرح های عروسکی و غیره نام برد که با ارائه آن امکان نقش اندازی روی لباس و ایجاد جلوه خاصی بر طرح های سوزندوزی امکان پذیر می شود.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت سرخسی را می بینید که توسط خانم روزا نورمحمدیان، روی پیراهن یک عروسک که در میان باغی از گل قرار گرفته، به صورت رفت و برگشت؛ اجرا شده و بسیار زیباست. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

دوخت سرخسی -روزا نور محمدیان

می خواهم پروانه ای روی لباسم بدوزم. برای دوختنش باید رنگ ها را یک به یک برگزینم و با رویای بی انتهای درونم همگام شوم. آنگاه با تمام دلم پارچه را میان دو حلقه چوبی مرتب می کنم و در کوک به کوک طرحی از پروانه ثانیه هایی تکرار ناشدنی را می نشانم. لباسم را می پوشم و همراه پروانه ام، در کنار شاخ و برگ یک گل بخشی از یک میراث ماندگار می شوم که امروزم را به فردای هنر این سرزمین پیوند می زند.

در تصویر زیر طرحی از پروانه سوزندوزی شده می بینید که توسط خانم فاطره محمدیان از آموزشگاه شب افروز، پشت یک مانتو؛ دوخته شده و بسیار زیباست. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سوزندوزی طرح پروانه- فاطره محمدیان

شاید برای شما هم این اتفاق افتاده که با دیدن یک گل، لبخند گل را نیز ببینید ، لبخندی که بی شکیب تمنای نگاه شما را به خویش می کشاند و دیدگانتان را پر از رویا و شور زندگی می کند. وقتی نخ و سوزن در میان انگشتان هنرمند سوزن دوز، آرام آرام سینه پارچه را می کاود تا طرحی از زیبایی بیآفریند، می توان لبخند گل را نیز در میان کوک به کوک طرح یافت. می توان دریافت که چگونه با شکفتن و لبخند یک گل، او نیز می شکوفد و در زمزمه درون خویش جاری می شود . هم چون رودخانه ای پر هیاهو، لحظه ها را سپری می کند و ماندگار می سازد. تا بر گلبرگ های همه گل های ثانیه های زندگی اش، لحظه هایی را بدوزد که می داند دوباره تکرار نخواهند شد.

 در تصویر زیر نمونه ای از لبخند زیبای یک گل را می بینید که توسط خانم فاطمه حسن زاده از آموزشگاه شب افروز، بر گونه های گلبرگ یک رز قرمز؛ سوزندوزی شده است.  در سوزندوزی این گل ، نخ دمسه و نخ لمه ، به کار رفته  و از تکنیک های مختلف دوخت مانند دندان موشی کوتاه و بلند و سایه روشن دوزی، گره فرانسوی و گره فرانسوی پایه دار و… استفاده شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

لبخند گل در سوزندوزی- فاطمه حسن زاده

گاهی می توان رنگ دیگری دید و جور دیگری به طرح ها نگریست. جور دیگری که رنگ مایه ای مهربان از خیال دلنشین یک دوست می باشد و به هیاهوی دل و نگاه یک سوزندوز رنگ و لعاب تازه ای می بخشد و حس تازه ای می آفریند. همان حس تازه ای که یک سوزندوزی و لحظه های پاک و دلنشین دوخت را، کاملا خاص می سازد. در تصویر زیر نمونه ای از این نگاه تازه را می یابید. نگاهی تازه به دوخت دو بنفشه ای که در حریم سایه روشن های خیال خانم منیره جعفری، هویت یافته و بر آستین یک لباس روییده اند. بسار زیباست . اینطور نیست؟!!!

تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا و ارزشمند را می توانید با کلیک بر روی کلمه نشانی بیابید

 

گلدوزی بنفشه- منیره جعفری

هر گاه به هنگاه دوخت گره فرانسوی به جای آنکه سوزن را درست در مکان  ابتدایی از شروع فرو ببریم، کمی آنطرف تر این کار را انجام دهیم؛ گره فرانسوی پایه دار شکل می گیرد که می تواند به اندازه خود گره فرانسوی کار آمد باشد.

مهم ترین کاربرد گره فرانسوی پایه دار، دوخت پرچم های پایه داری می باشد که در میانه برخی گل ها مانند شقایق،ساعت و… استفاده می شود ولی از این دوخت به تنهایی برای دوخت گل نیز می توان استفاده نمود. به این صورت که تعدادی گره فرانسوی پایه دار را به صورت کوتاه و بلند، اطراف یک دایره فرضی می دوزیم و یک گره فرانسوی بزرگ تر یا یک مروارید در میانه آن قرار می دهیم.

نمونه دوخته شده ای از گره فرانسوی پایه دار را در تصویر زیر می بینید که بر روی یک کیف موبایل دوخته و در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گره فرانسوی پایه دار- سوزندوزی شب افروز

گفتیم که گره فرانسوی چگونه و در چه مواقعی کاربرد دارد و البته بیشترین کاربرد این گره در میانه گل ها به عنوان پرچم گل می باشد. اما این تنها کاربرد گره فرانسوی نمی باشد. این دوخت در برخی موارد به عنوان دوختی جایگزین هر نوع دوخت دیگر، برای پر نمودن سطوح مختلفی از هر طرح و در هر موقعیتی قابلیت اجرا می یابد. به عنوان مثال می توان از این دوخت برای پر نمودن بر گ ها و حتی گلبرگ ها نیز استفاده نمود که در این صورت به آن گره فرانسوی توپر می گویند یعنی فضایی که با گره فرانسوی پر شده است. به طور کلی، هر گاه تمام سطح در بخشی یا بخش هایی از طرح و با گره فرانسوی پر شود، به آن گره فرانسوی توپر می گویند.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت گره فرانسوی تو پر را می بینید که توسط خانم صدیقه تقی زاده از آموزشگاه شب افروز، برای پر نمودن برگ لاله استفاده شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گره فرانسوی تو پر- صدیقه تقی زاده

دوخت پیچ رز و یا رز ایرانی در بسیاری موارد به صورت تکی، گاه با مرواریدی در میانه و گاهی با گره ای در میانه( فرانسوی و یا ایرانی)؛ مورد استفاده قرار می گیرد. ولی گاهی با استفاده از تکنیک های گلدوزی برزیلی می توان این رز را رنگ و لعاب تازه ای بخشید و در قالب زیباتری ارائه نمود.

در تصاویر زیر نمونه ای ازدوخت گل های رز ایرانی را بر روی یک بافتنی می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سوزن دوزی شده است. گل های رز ایرانی روی این بافتنی به رنگ زرد دوخته شده و رنگ دیگری از زرد، به کمک تکنیک گلدوزی برزیلی و به صورت سایه روشن؛ جلوه گل را افزون نموده است.

تصاویر بیشتری از این سوزن دوزی زیبا را می توانید با کلیک بر روی کلمه نشانی بیابید.

رز ایرانی در میان گلدوزی برزیلی- سوزندوزی شب افروز

 در حرفه های مختلف سوزندوزی همیشه دوخت سوزندوزی و اجرای تکنیک های مختلف آن بر سطح پارچه اصلی  نمی شود و گاه بر حسب ضرورت سوزندوز می خواهد طرح را بر زمینه دیگری اجرا و در جای دیگری استفاده نماید. این شیوه از اجرای سوزندوزی یا دوخت به شیوه آزاد که امروزه با نام پنل دوزی مطرح می باشد، برخلاف تصور گروهی از سوزندوزان؛ اصلا شیوه تازه ای نیست و در بسیاری از دوره های تاریخی و در میان ملل مختلف که کار سوزندوزی انجام می دهند مرسوم بوده و هست.

در دوخت  سوزندوزی به شیوه آزاد، ابتدا  طرح مورد نظر را با روش ها و تکنیک های مختلف بر روی تکه پارچه ای از جنس تور ، نمدی و یا هر پارچه ای که ریشه ریشه نشود؛ می دوزیم و پس از اجرای کار، با قیچی؛ دور تا دور طرح دوخته شده را جدا و در محل دلخواه نصب می کنیم. این شیوه به دوخت پنل نیز معروف است و این روزها در میان بسیاری از حرفه های سوزندوزی رایج می باشد. عمده حرفه هایی که با پنل دوزی در ارتباط قرار می گیرند، عبارتند از سرمه دوزی، گلدوزی و دوخت پولک و منجوق و….. و….. میباشد و البته در برخی حرفه ها، دوخت و استفاده از پنل می تواند به صورت ساده یا برجسته مورد استفاده قرار گیرد.

نمونه ای از این دوخت یعنی پنل دوزی را در حرفه سرمه دوزی می بینید که توسط خانم مریم پور کیا از آموزشگاه شب افروز، دوخته شده و بر روی زمینه های مختلفی از لباس و  رنگ های متفاوت قرار گرفته است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

دوخت به شیوه آزاد یا پنل دوزی- مریم پور کیا

گاهی تکه هایی از نقوش موجود در یک پارچه احساس شیرینی ، جهت استفاده روی پارچه ای دیگر را به همراه می آورد و درست در همین لحظه ، تکنیک اپلکه با استفاده از نقوش پارچه؛ شکل می گیرد. در مطالب گذشته گفتیم که تکه دوزی نقش پارچه، نوعی از تکه دوزی یا اپلکه دوزی است که با استفاده از نقوش پارچه ، اجرا می شود و اجرای این تکنیک را روی یک کوسن دیدیم. در تصویر زیر نیز نمونه ای از اجرای این تکنیک را بر روی یک بلوز بافتنی می بینید.

برای شروع ابتدا پشت پارچه دلخواه لایی می چسبانیم و سپس دقیقا تکه هایی از نقوش پارچه، که باید استفاده شوند، برمی گزینیم و دور تا دور آن ها را می بریم. آنگاه به شیوه دلخواه، به صورت متمرکز یا پراکنده؛ تکه ها را بر روی بافتنی قرار داده و می دوزیم.این بافتنی زیبای اپلکه دوزی شده در کارگاه سوزندوزی شب افروز، دوخته شده است. برای دیدن  تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

اپلکه دوزی با نقش پارچه - سوزندوزی شب افروز

در نوشته های گذشته گلدوزی یک طرح با حاشیه ممتد را ، روی یک ژاکت بافتنی دیدید. در تصویر زیر گلدوزی همان طرح را روی یک بلوز بافتنی می بینید. بنابر این می توان گفت هر طرح جا و مکان خاص و ویژه ای ندارد و اینکه باید فقط و فقط روی ژاکت بافتنی و یا روی بلوز بافتنی اجرا شود. بلکه هر طرح را می توان بسته به موقعیت در فضای دلخواه به همان اندازه و یا با تغییرات دلخواه نیز استفاده نمود . حتی همان طرح با تغییرات دلخواه در اندازه و نوع دوخت را می توان در حرفه دیگری از سوزندوزی مصرف نمود.

طرح گلدوزی روی ژاکت بافتنی و بلوز بافتنی، در دو تصویر جدا کشیده شده و برای استفاده از آن باید ابتدا دو تکه را از قسمت علامت گذاری شده، در کنار هم قرار داد و استفاده نمود. جهت دیدن تصاویر بیشتری از گلدوزی روی این بلوز بافتنی زیبا و دانلود طرح آن، می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گلدوزی روی بلوز بافتنی- سوزندوزی شب افروز

برای گلدوزی روی ژاکت بافتنی، اغلب از طرحی با گلهای یکنواخت به صورت ممتد متصل به ساقه ای واحد، جدا از یکدیگر و یا طرحی شاخه ای، استفاده می شود. شیوه انتقال طرح روی ژاکت بافتنی مانند انتقال طرح روی دیگر بافت ها می باشد. ولی انتخاب نخ و نوع دوخت ها، دقیقا بسته به خصوصیات طرح و سلیقه سوزندوز جهت ارائه گلدوزی؛ می تواند متغیر باشد.

در تصویر زیر نمونه از گلدوزی روی بافتنی را می بینید که طرحی یکنواخت به صورت ممتد و متصل به ساقه ای واحد، در سمت چپ یک ژاکت بافتنی؛ اجرا شده است. نخ مورد استفاده کانوای ظریف و دوخت ها شامل برگ تیغ ماهی، ساتن دوزی و گره فرانسوی می باشد. این گلدوزی زیبا در کارگاه شب افروز، دوخته شده است. جهت دیدن تصاویر بیشتری از گلدوزی روی این ژاکت بافتنی می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گلدوزی روی ژاکت بافتنی- سوزندوزی شب افروز

دوخت های بنیادی سوزن دوزی دنیایی بسیار پر رمز و راز دارند و البته هر کدام به تنهایی جایگاه خاص خودشان را دارند و می توانند در این جایگاه نقش افرینی کنند ولی گاهی با کمی مهارت و خلاقیت می توان این دوخت ها را با یکدیگر ترکیب یا تلفیق نمود و با این ترکیب و تلفیق، نقوش و حاشیه هایی زیبا؛ ایجاد نمود. حاشیه هایی که می توانند جایگزین مناسبی برای یک طرح و دقیقا به جای یک طرح باشند و از آن برای تزیین لبه های مختلف در لباس ها و دیگر موارد سوزن دوزی ها، استفاده نمود.

نمونه ای از ترکیب دوخت های بنیادی را به صورت حاشیه ای زیبا در زیر می بینید که توسط خانم رقیه اپرناک از آموزشگاه شب افروز؛ ایجاد شده و از آن جهت تزیین لبه یک لباس بافتنی؛ استفاده شده است.این حاشیه زیبا ترکیبی از دوخت های زنجیره دو رنگ، پتویی بسته، رز عنکبوتی، رز ایرانی،و….. می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

حاشیه دوزی با دوختهای بنیادی- رقیه اپرناک

گفتیم که یکی از گره های بسیار رایج در دوخت انواع سوزندوزی ها، دوخت روکوکو یا گره ایرانی می باشد. با استفاده از دوخت گره ایرانی و ایجاد تغییراتی در نوع مصرف این تکنیک می توان فضاهای بسیاری از طرح ها را شکل داد و پر نمود.

در تصاویر زیر نمونه ای از این دوخت ها را بر روی یک بلوز بافتنی می بینید. در گلدوزی روی این بلوز بافتنی از طرح و نقش خاصی استفاده نشده و مبنای گلدوزی بر طرح اصلی بافت متمرکز شده است. ابتدا، خطوط ایجاد شده در بافت بلوز، به کمک دوخت ساقه همانند جدول بندی در مزارع و باغ ها، از هم جدا و متمایز شده اند. آنگاه با استفاده از گره ایرانی در رنگ های مختلف به صورت دانه دانه و یا سه تایی، سطوح این فضاها گل کاری و یا به عبارتی؛ گل دوزی شده است.

گره ایرانی و رز ایرانی- سوزندوزی شب افروز

سپس روی پاپیون های ایجاد شده در بافت، با دوخت یک دانه مروارید در مرکز و تعدادی گره ایرانی در اطراف، به شیوه پیچ رز؛ زیبایی خیره کننده رز های ایرانی در فضای سبز بلوز با درخششی بی مانند، چشم را به تماشا فرا می خواند. تماشای منظره ای چشم نواز در رویایی از سبزی و طراوت بی پایان هستی.

تصاویر بیشتری از این سوزن دوزی زیبا را می توانید با کلیک بر روی کلمه نشانی بیابید.

گره ایرانی و رز ایرانی- سوزندوزی شب افروز