Skip to main content

به کمک مثلث ها و مربع ها در کنار یکدیگر همواره می توان نقش هایی بسیار زیبا آفرید و اینک ….. باری دیگر از نقش خیال و اندیشه ای ماندگار می گذریم که فقط و فقط چند مثلث و مربع، در راستای حدیثی از مهر می نشینند و به کمک جانمایه درون سوزندوز، ستاره هایی عاشق و بی بدیل می سازند. ستاره هایی که بر آسمان هنر این سرزمین، همواره روشن خواهند ماند.

تصویر زیر نمونه ای بسیار زیبا از دوخت چهل تکه با طرح ستاره ای دوبل، می باشد که توسط خانم حنانــه آل رضا؛ اجرا شده است.  برای دوختن این چهل تکه دوزی زیبا، بطور کلی از چهار رنگ و دو نوع پارچه ترمه و ساتن؛ استفاده شده است. پارچه های مورد استفاده هر کدام در دو رنگ ساتن (روشن و تیره ( به همراه دو رنگ ترمه (روشن و تیره) می باشد.

 این چهل تکه دوزی زیبا، یک رومیزی مربع می باشد و خانم حنانه آل رضا  پس از اجرای دوخت چهل تکه دوزی آن را لایه دوزی ، آستر کشی و لبه دوزی نموده است. هماهنگی رنگهای ترمه و ساتن در کنار یکدیگر و رعایت اصول کلی دوخت چهل تکه، از ویژگیهای بارز این اثر هنری ارزشمند می باشد. شما نیز ببینید و لذت ببرید. و البته در صورت تمایل می توانید برای دیدن تصاویر بیشتر بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

چهل تکه ستاره ای دوبل- حنانه آل رضا

کمی پیش تر از تکه دوزی حیوانات و نوع مصرف آن صحبت شد و اینکه برای دوختن تکه ها از چه رنگ پارچه و نخ استفاده می شود. البته این موضوع دقیقا به سلیقه سوزندوز بستگی دارد. زیرا با تغییر رنگ پارچه ها به هنگام تکه دوزی، به دلیل تغییر جلوه ای که ایجاد می کند، گویی خود طرح  به کلی، تغییر یافته وموضوع تازه ای ایجاد شده است.

در تصویر زیر تکه دوزی سگ ها را با تغییر اندکی در طرح اصلی و دقیقا با تغییر رنگ پارچه میان دو سگ، طرح تازه  ای با ویژگی و زیبایی جدید؛ ایجاد شده است. این تکه دوزی نیز در کارگاه سوزندوزی شب افروز، برای بالش اجرا شده و تقریبا تمام سطح بالش را پر نموده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این تکه دوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

اپلکه دوزی یا تکه دوزی حیوانات- سوزندوزی شب افروز

از جمله کاربردهای معمول در تکه دوزی، تکه دوزی یا اپلکه دوزی حیوانات می باشد. در این نوع از تکه دوزی همانطور که از نامش نیز پیداست، طرح هایی برای دوخت انتخاب می شود که بدن یک یا چند حیوان را به صورت واحد و یا در کنار هم ، بدون منظره و یا در میان منظره ای که خود منظره نیز با تکه دوزی، شکل یافته ؛ قابلیت اجرا می یابد.

در تکه دوزی حیوانات می توان رنگ پارچه ها را متناسب با رنگ واقعی حیوانات برگزید و یا رنگ هایی کاملا فانتزی را به کار برد. رنگ نخ های به کار رفته در تکه دوزی حیوانات نیز می تواند هماهنگ با رنگ پارچه و یا از میان نخ های فانتزی انتخاب و مورد استفاده قرار گیرد.

در تصویر زیر نمونه ای از تکه دوزی بدن حیوانات را در طرحی با تصویر سگ ها می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده است. این طرح برای یک بالش بچه دوخته شده و تقریبا تمام سطح بالش را پوشانده است.  غیر از پارچه کلاه یکی از سگ ها ، بقیه پارچه های تکه دوزی، از جنس ساتن می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتری از این تکه دوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

تکه دوزی یا اپلکه دوزی- سوزندوزی شب افروز

چند ضلعی ها مانند پنج ضلعی، شش ضلعی و هشت ضلعی ، همانند مثلث ها نقش بسیار وسیعی می توانند در دنیای چهل تکه دوزی بیافرینند. این نوع چهل تکه که در اصطلاح برخی از چهل تکه دوزان به باغچه مادر بزرگ نیز معروف است، به دلیل پتانسیل بالایی که  می تواند در تولید انواع محصولات سوزندوزی شده داشته باشد و امکان تزیین با انواع دوخت های بنیادی سوزندوزی نیز روی درزها، محل اتصال تکه ها، و در فضای خالی چند ضلعی ها وجود دارد؛ گزینه بسیار مناسبی برای هنر نمایی و اجرای خلاقیت می باشد. برای این نوع چهل تکه دوزی می توان از شابلن های آماده استفاده نمود و یا شابلن دلخواه را در سایز های مختلف و دلخواه، ساخت و مورد استفاده قرار داد.

چهل تکه دوزی با پنج ضلعی، شش ضلعی و هشت ضلعی ها، هم با دست و هم با ماشین، قابل اجرا می باشد. و به روش های گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از روش های مورد استفاده، ایجاد بلوک هایی از چهل تکه به صورت واحد می باشد که با به هم پیوستن تعداد دلخواهی از چند ضلعی شکل می گیرد و می توان از آن در تولید محصول دلخواه؛ استفاده نمود. در تصویر زیر نمونه ای از یک چهل تکه شش ضلعی را می بینید که توسط خانم عاطفه ذبیحی در تولید یک کیف دستی به کار گرفته شده است.

چند ضلعی ها در چهل تکه دوزی- عاطفه ذبیحی

روش مورد استفاده دیگری نیز از کاربرد این نوع چهل تکه دوزی وجود دارد و آن استفاده از تکه های به هم چسبیده از پنج ضلعی، شش ضلعی و هشت ضلعی ها به شکل های دلخواه؛ می باشد که سوزندوز می تواند پس از اجرای بخشی از یک چهل تکه، آن را بر روی پارچه دیگری اپلکه دوزی نمود. در تصاویر زیر نمونه هایی از چهل تکه شش ضلعی را می بینید که توسط خانم ها عفت فتاحی  و فریبا داداش نیا؛ دوخته و بر روی یک کوسن اپلکه دوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این چهل تکه دوزی های زیبا می توانید بر روی هر تصویر کلیک نمایید.

چند ضلعی ها و چهل تکه دوزی- عفت فتاحی
چند ضلعی ها در چهل تکه دوزی- فریبا داداش نیا

چهل تکه ستاره ای یکی از پر کاربرترین طرح در میان بلوک های مختلف چهل تکه می باشد. این چهل تکه با دوخت و مرتب نمودن تعدادی مثلث در رنگ های دلخواه شکل می گیرد . رنگهای دلخواهی که باید از نظر هماهنگی همسان و مترادف یا کاملا متضاد باشند .پس از آماده سازی یک بلوک می توان آن را تبدیل به یک وسیله کاملا کاربردی مانند کیف و یا رومیزی نمود  و یا به عنوان یک تکه آماده، روی پارچه دیگری به شیوه تکه دوزی یا اپلکه دوزی استفاده نمود.

در تصاویر این بخش نمونه زیبایی از دوخت چهل تکه ستاره ای را می بینید که توسط خانم عاطفه ذبیحی، از آموزشگاه شب افروز؛ دوخته شده است.

دو بلوک از چهل تکه ستاره ای با دو ترکیب از تکه پارچه های هماهنگ ،  در دو ترکیب از رنگ اجرا، و جهت دوخت کیف و در دو سمت کیف؛ استفاده شده است.  فاصله میان دو بلوک پشت و جلو کیف نیز با دوخت مثلث هایی مشابه، به شیوه چهل تکه دوزی، آماده و به هم دوخته شده است. این کیف چهل تکه بسیار زیبا، پس از دوخت، آسترکشی و نوار دوزی شده است. تصاویر بیشتری از این چهل تکه زیبا را می توانید با کلیک بر روی کلمه نشانی بیابید.

کیف زیبایی است؟ اینطور نیست؟       

مثلث ها و چهل تکه ستاره ای- عاطفه ذبیحی

گفتیم که دوخت آجیده با رویه چهل تکه دوزی به دو صورت قابلیت اجرا می یابد و از یک نوع آن صحبت کردیم که آجیده در سرتاسر چهل تکه، گسترش می یابد.

اما نوع دیگری از این دوخت نیز وجود دارد که که می توان ابتدا چهل تکه دوزی را انجام داد. از هر نوعی که باشد و آنگاه چهل تکه را روی پارچه دیگری به اندازه دلخواه و متناسب با نوع تولیدی که مورد نظر ما هست، قرار می دهیم. سپس خطوط اصلی طرح را با کمک دوخت های تزیینی مثل بخیه ، ساقه، زنجیره و…. از روی چهل تکه دوزی به گونه ای می دوزیم که به پارچه زیرین نیز اتصال داشته باشد، پرکردن قطعات و برش های داخل چهل تکه باعث برجسته شدن چهل تکه روی پارچه اصلی می شود و به این ترتیب طرح چهل تکه را زیباتر و با جلوه بیشتری نمایان می سازد.

دراینجا نمونه ای آموزشی از دوخت این نوع پنبه دوزی یا چهل تکه دوزی را می بینید که توسط خانم عاطفه ذبیحی ، از آموزشگاه شب افروز؛ اجرا شده است. خانم عاطفه ذبیحی، طرحی از یک چهل تکه ستاره را دوخت نموده و آن را به عنوان رویه پنبه دوزی یا آجیده دوزی روی پارچه دیگری برای آجیده دوزی استفاده نموده است.

پنبه دوزی یا آجیده دوزی با رویه چهل تکه دوزی

آجیده دوزی، لایه دوزی یا پنبه دوزی یکی از رودوزی های سنتی ایران زمین می باشد و ریشه عمیقی در سوزن دوزی های ایرانی دارد. برجستگی نقوش در حرفه آجیده دوزی، زیبایی وافری به این نوع سوزن دوزی می بخشد و اگر دوخت با اصول صحیح انجام پذیرد، زیبایی  کار را افزون می سازد.

از این دوخت برای تزیین روبالشی،انواع لباس ها، سجاده، رو انداز، کیف و….. استفاده می شود.  باید توجه داشت که امروزه به جای پنبه از ابر یا پشم شیشه، استفاده می شود و ضخامت آن هم بستگی کامل به سلیقه سوزن دوز و خواست مصرف کننده سوزن دوزی دارد که بخواهد تا چه میزان تولید پنبه دوزی شده را، برجسته نماید.

پنبه دوزی یا آجیده دوزی انواع مختلفی دارد که به مرور در موردشان صحبت خواهیم کرد. یکی از انواع پنبه دوزی،آجیده دوزی با رویه چهل تکه دوزی می باشد.

این نوع از دوخت آجیده، به دو صورت کاملا مجزا قابلیت اجرا می یابد. یکی استفاده از آجیده در سرتاسر طرح چهل تکه دوزی که باعث یکنواختی لایه در کل سوزن دوزی می باشد . در این نوع از دوخت آجیده، قطعات چهل تکه شده با دقت و حوصله در کنار هم قرار می گیرند تا طرح اصلی را شکل بخشند. پس از آماده سازی چهل تکه دوزی،ابتدا لایه ای از پنبه یا ابر یا پشم شیشه در سرتاسر طرح قرار می دهیم و آنگاه آستری را به ان اضافه می کنیم. به گونه ای که پنبه میان آستر و پارچه اصلی واقع شود. سه لایه را به کمک کوک به هم متصل می کنیم و سپس در نقاط دلخواهی از طرح، که معمولا خطوط اصلی می باشد، از دوخت های تزیینی استفاده می کنیم تا لایه ها در محل خطوط اصلی تکه ها، کاملا متصل شوند. دوخت لبه های چهل تکه یا به عبارتی لبه دوزی چهل تکه به هر شیوه ای، تکمیل کننده کار می باشد .

در اینجا نمونه ای از اجرای این نوع پنبه دوزی یا آجیده دوزی را می بینید که در کارگاه سوزن دوزی شب افروز، اجرا شده است. نمونه اجرا شده یک رومیزی رانر می باشد که از پیوند پارچه های تافته و ترمه، برای دوخت چهل تکه استفاده شده است و چنانچه در تصاویر نیز دیده می شود، پشم شیشه به جای پنبه در سرتاسر طرح مابین رویه چهل تکه دوزی و آستری قرار گرفته است. دوخت زیگزاگ به عنوان یکی از انواع دوخت های تزیینی،روی خطوط دلخواه و برای جلوه دادن بیشتر به چهل تکه ؛ نمونه رانر چهل تکه دوزی شده را زیباتر نموده است.

پنبه دوزی یا آجیده دوزی با رویه چهل تکه دوزیپنبه دوزی یا آجیده دوزی با رویه چهل تکه دوزی پنبه دوزی یا آجیده دوزی با رویه چهل تکه دوزی پنبه دوزی با رویه چهل تکه دوزی