Skip to main content

یکی از حرفه هایی که در زیر مجموعه سوزن دوزی سنتی ایران قرار دارد، حرفه ژور دوزی می باشد. حرفه ژور دوزی به همراه شبکه دوزی ها، در مازندران نیز قدمت زیادی دارد. از طرفی این حرفه به صورت های مختلف چه به صورت هنری و چه به صورت صنعتی و یا ادغامی از این دو کاربرد بسیار زیادی نیز می تواند داشته باشد. بر حسب نوع تولید و مصرف، نوع ژور و پهنای مرتبط با آن کاربردهای متفاوتی در تولیدهای متفاوت بر روی پارچه می یابد.

برای اجرای این دوخت باید پارچه را نخ کشی نمود . با در آوردن تار ، یا پود پارچه به اندازه دلخواه و متناسب با اندازه ژور ؛ فضای کار آماده میشود تا سوزن دوز بتواند بر روی آن دوخت دلخواه را ارائه نماید.  بنابراین، برای این دوخت پارچه مورد استفاده باید دارای تار و پود منظم باشد، تا بتوان نخ کشی را  روی آن انجام داد.  ژور دوزی نیز مانند دیگر انواع سوزندوزی ها کاربرد های متفاوتی دارد . از جمله این کاربردها استفاده از این دوخت در لبه روسری می باشد.

نمونه زیبایی از دوخت ژور دوزی را در این قسمت می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز ، در لبه یک روسری ؛ اجرا شده است. این دوخت  ژور ریشه یا حاشیه نام دارد و یکی از انواع دوخت های ژور دوزی می باشد که در لبه این روسری به صورت دوبل  دوخته شده است.

ژور دوزی - سوزندوزی شب افروز

گفتیم که امروزه به دلیل عدم استفاده از پولک هایی از جنس طلا و نقره، یا مروارید های اصلی، جواهرات، سنگ های فیروزه و عقیق و زمرد و… و حتی نخ گلابتون واقعی، همه گونه مواد اولیه تزیینی موجود در بازارهای فروش؛ مانند سرمه و پولک،ملیله و سنگهای شیشه ای و ….در مرصع دوزی بکار گرفته می شود.

 ولی کاربرد این مواد در برخی موارد علاوه بر هزینه بالا، باعث سنگین شدن پارچه در محل دوخت طرح و سوزن دوزی می شود. برای حذف این نکات دوخت مرصع دوزی دستخوش تغییر گردید . امروزه بیشتر دوخت مرصع دوزی را همراه با تکه دوزی یا اپلکه دوزی و چهل تکه دوزی استفاده می کنند. به این صورت که ابتدا بخش هایی از طرح  و یا تمام طرح، به کمک پارچه لمه، دیسکو و به طور کلی پارچه های زرق و برق دار، اپلکه دوزی می شود و آنگاه محل اتصال اپلکه به پارچه اصلی و نیز خطوطی از روی طرح بنا به دلخواه و سلیقه سوزن دوز و متناسب با نوع تولید و مصرف، طرح را با انواع مواد اولیه گفته شده؛ تزئین می نمایند. در این صورت یعنی کاربرد دو اصطلاح،اپلکه یا تکه دوزی به همراه مرصع دوزی؛اصطلاح تازه ای به نام تکه دوزی مرصع را به همراه خواهد داشت.

در این بخش نمونه آموزشی زیبایی از دوخت تکه دوزی مرصع را می بینید که توسط خانم مریم رفیعی، از آموزشگاه شب افروز ؛سوزن دوزی شده است.

تکه دوزی مرصع- مرصع دوزی، سرمه دوزی

در این بخش نمونه آموزشی زیبایی از دوخت چهل تکه دوزی مرصع را می بینید که توسط خانم مریم اسدی، از آموزشگاه شب افروز؛ سوزن دوزی شده است.
چهل تکه مرصع - مریم اسدی