Skip to main content

من ز آوای دل گلبرگی به صفای گل سرخ و هیاهوی نسیم، در بهاری روشن خواهم رویید

و مرا خواهی یافت در هجای پر پروانه ای از باغ بهار

در سرودی یک رنگ و صدای باران در سکوت یک برگ

نور خواهم شد در دل تاریکی با سپیده همراه، از شکفتن آگاه.

تا شقایق هست زندگی باید کرد. سال نو مبارک

دستبند پولک و منجوق دوزی- سوزندوزی شب افروز

دوخت انواع گلهای شکوفه ای در کنار هم و بر روی یک ساقه، یا به شیوه جدا و بر ساقه های متعدد بدون طرح و نقشی خاص؛ گاه نه تنها سرگرم کننده و دلنشین که در جای خودش می تواند آثار هنری زیبایی را ایجاد نماید و هیجان تازه ای از دوخت، خلاقیت و سرگرمی را نیز به همراه داشته باشد. بنابر این بدون داشتن دانش و مهارت وسیعی از حرفه پولک و منجوق دوزی می توانید، سوزندوزی های بسیار زیبا و خلاقانه ای ایجاد نمایید و از آن لذت ببرید.

تصویر زیر نمونه ای از این زیبایی و خلاقیت می باشد که توسط خانم مژده زمانی روی یک مانتو اجرا شده است. انواع گلهای شکوفه ای با پولک و منجوق در کنار هم و بر روی یک ساقه در حاشیه لبه مانتو، طرحی حاشیه ای را ایجاد نموده که بسیار دلنشین و زیباست. برای دوخت این حاشیه زیبا، از ملیله شکسته های نباتی و طلایی در دوخت ساقه های گل و پولک های لیمویی روشن و منجوق های طلایی؛ استفاده شده است. افزودن مروارید ها به شیوه دانه دوزی مروارید در قسمت بالا و اطراف یقه؛ زیبایی لباس را افزون نموده و این زیبایی با اضافه شدن یک گل سینه متناسب، کامل تر شده است. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گلهای شکوفه ای روی مانتو- مژده زمانی

امروزه می توان پولک ها را با اندازه و طیف رنگی وسیع و به شکل های مختلفی در بازار، پیدا نمود. شکل های مختلف پولک شامل معمولی، صاف، طرح دار،سکه ای، صدفی، بیضی، ماه و ستاره و گل ها و…….. می باشند و البته شکل های مختلف و اندازه های مختلف نیز، کاربردهای متفاوتی را ایجاد می کنند که هرکدام مباحث وسیعی را در حرفه پولک دوزی ایجاد می کنند.

پولک های شکل گل، یکی از انواع شکل های رایج در بازار می باشند که به شکل گل های متفاوت و در اندازه های متفاوتی ارائه می شوند و به راحتی می توان از این نوع پولک ها در کنار ساقه ها و شاخه های گل استفاده نمود .

در تصویر زیر نمونه ای از کاربرد این نوع پولک را روی یک مانتو می بینید که توسط خانم شیوا امیر سلیمانی، سوزندوزی شده است. چنانچه در تصویر نیز دیده می شود به دلیل درخشندگی و براق بودن پولک ها، دوخت یک طرح ساده در لباس، جلوه ویژه ای در آن  ایجاد نموده که غیر قابل انکار می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.   

پولک هایی به شکل گل- شیوا امیرسلیمانی

پروانه ام را ببین. در میان انگشتانم ، با تکه های سرمه، پولک و منجوق شکل گرفته و بال پریدن یافته تا بر لباسم بنشیند و در میان ثانیه های سرشار از زندگی؛ جستجویی بی شکیب را در بهاری سبز تجربه کند.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت پروانه را بر روی یک گل یقه زیبا می بینید که توسط خانم فاطمه رمضانی، سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گل یقه پروانه- فاطمه رمضانی

بته جقه یکی از نقوشی است که در طول تاریخ و تا کنون، همواره زینت بخش آثار هنری ایران زمین و بخصوص سوزندوزی ایرانی بوده و در بسیاری از حرفه های مرتبط با دوخت، نقش پر رمز و راز و بی بدیل خودش را به خوبی ایفا نموده است. عادی ترین نام این طرح نزد ایرانیان بته (بوته)می باشد که به معنای یک دسته برگ است و البته این طرح را با نام های دیگری مانند بته جقه، بته سرکج و بته درویشی نیز می شناسند.

 بته ها نیز در طول زمان و توسط هنرمندان مختلف تغییر شکل یافته و کم کم پیشرفته تر شده و تکامل بیشتری یافته اند و از حالت ساده دور شده به تبع آن نام های متفاوت دیگری یافته اند. نامهایی همچون بته میری(کاج کوچک)، بوته ترمه‌ای (کاج متوسط)، بوته خرقه‌ای (کاج بزرگ)، بوته بادامی (کاج بادامی شکل) و بوته جقه‌ای (کاج بزرگی که یک کاج کوچک از آن بیرون آمده) و البته همه و همه انواع جقه ها زیبا و در انواع سوزندوزی بسیار پرکاربرد هستند.

در تصویر زیر طرحی از یک بته جقه بسیار زیبا را می بینید که در حرفه پولک و منجوق دوزی توسط خانم خدیجه اصغری، شکل و هویت یافته است. این جقه بسیار زیبا با گل برجسته ای از منجوق با رنگ آبی فیروزه ای در مرکز و بر پارچه مخمل به همراه منجوق های نباتی و قرمز و مرواریدهای سپید؛ جلوه دلنشینی ایجاد نموده و می تواند به تنهایی نقشی از زیبا سازی در گوشه ای از خانه بیافریند و در حافظه تاریخ نیز، ماندگار شود. برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

طرح بته جقه و سوزندوزی- خدیجه اصغری

گفتیم که تکنیک پولک دوزی به شیوه ایستاده یکی از گزینه هایی است که اغلب توسط سوزندوزان، در دوخت انواع گل ها در حرفه پولک و منجوق دوزی به کار گرفته می شود. در این تکنیک پولک ها به همراه منجوق و به صورت ایستاده روی پارچه قرار می گیرند و البته این امر باعث جلوه دهی بیشتر طرح و برجسته شدن گل و برگ ها میشود. در این روش اغلب سوزندوز به صورت همزمان، یک پولک ویک منجوق و یک پولک و چند منجوق را در سوزن قرار می دهد و با طول مناسب از تعداد پولک و منجوق ها؛ روی پارچه می دوزد. اما گاهی بر حسب سلیقه سوزندوز، تغییراتی نیز؛ در این دوخت بروز می کند و دوخت را جلوه ای دیگر می بخشد.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت پولک و منجوق به روش ایستاده را می بینید که هنگام به نخ کشیدن و فرو بردن نخ در پارچه، هر بار از سه پولک و منجوق به صورت همزمان استفاده شده است. تصویر زیبای زیر بخشی از دوخت گیپور دوزی روی کوسن از خانم هنگامه پورنوروز می باشد . برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

پولک دوزی ایستاده با سه پولک-هنگامه پورنوروز

تزیین کلاه های حصیری به کمک روبان، قیطان، نوار های فانتزی، مروارید و یا پولک و منجوق توسط افراد متفاوت همیشه و در برهه های مختلفی از زمان اجرا می شده و نیز اجرا می شود. گل های دوخته شده با پولک و منجوق نیز از این قاعده مستثنی نیستند و  اغلب زیبایی چشمگیری را برای کلاه ایجاد می نمایند و البته، باعث خاص شدن آن نیز؛ می شوند.

 نوع و شیوه دوخت این گل ها، رنگ گل و مکان مصرف گل آماده شده روی کلاه؛ به همراه سلیقه مصرف کننده از نکات قابل تاکید؛ در انتخاب تکنیک های دوخت می باشد .

در تصویر زیر نمونه بسیار زیبایی از دوخت گل های برجسته با پولک های صدفی و پولک های معمولی را می بینید که توسط خانم مژده زمانی به شیوه ایستاده دوخته شده و بر روی کلاه قرار گرفته است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این کلاه حصیری زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید. 

پولک دوزی روی کلاه حصیری- مژده زمانی

گفتیم که  گل های شکوفه ای با پولک و منجوق، به تنهایی زیبا و پرکاربرد هستند. اماکاربرد های متنوع و متفاوتی دارند که امکان دسترسی سوزندوز را به خلاقیت های تازه ای در تولید، هدایت می کند. یکی از کاربردها، استفاده از این تکنیک در میانه گل یا مغز گل هایی می باشد که با پولک های سکه ای؛ دوخته می شوند.

نمونه ای از دوخت گل های شکوفه ای با پولک و منجوق را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم مژده زمانی در میانه گلی با پولک سکه ای دوخته با مهارت و سلیقه شکل یافته و سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید. 

گلهای شکوفه ای و مغز گل- مژده زمانی

یکی از کاربرد های خوب شرابه دوزی، استفاده از آین دوخت در میانه گل ها و یا مغز گل می باشد. به این صورت که سوزن را از از وسط دایره گل، بیرون می کشیم و تعدادی منجوق به آن می کشیم. آنگاه یک منجوق را نگهداشته، سوزن را از میان دیگر منجوق ها عبور می دهیم  و دوباره نزدیک نقطه اول؛ به زیر می بریم .  با تکرار دوخت فضای وسط گل کامل می شود و شرابه ا به صورت آویزان از میانه گل دیده می شوند.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت شرابه را در تابلوی خانم شهربانو افشون می بینید که با منجوق زرد و قرمز در میانه گلی به رنگ بنفش اجرا شده است. گل بنفش دوخته شده در این تصویر، به شیوه برجسته دوزی با منجوق به همراه سایه روشن دوزی در 3 رنگ؛ یک نمونه بسیار خوب از سایه روشن دوزی با منجوق نیز می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتر بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

شرابه دوزی و مغز گل- شهربانو افشون

دمی از خویش فراتر می روی و با خودت و مهراوه هایت خلوت می کنی تا آرام آرام از گذر ثانیه ها رها شوی. در این رها شدن و عبور ثانیه ها و لحظه های سرشار و شادمانه زندگی، سوزن و نخ و پارچه و پولک همراهیت می کنند و تو لحظه ها را می دوزی و می دوزی…..  و به این ترتیب زندگی سبز و سیال، در میان خطوط طرح جریان می یابد. آفرینشی دوباره و دوباره عمق جانت را می کاود و تو خالص تر و پاک تر خدا را احساس می کنی…..

 نمونه ای ارزشمند از سوزندوزی خانم شهربانو افشون را روی یک تابلوی دیواری می بینید. یک تابلوی دیواری با گل هایی رنگارنگ که هر کدام ثانیه هایی ماندگار را، به نشانه حضوری پر بار در تاریخ این سرزمین به یادگار نهاده اند. ثانیه هایی که خود نمادی از زندگی هستند. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

پولک هایی به رنگ زندگی- شهربانو افشون

هنگام دوخت گلها گاهی برای جلوه دهی بیشتر به  گلها از تکنیک سایه روشن دوزی با پولک استفاده می کنند به این صورت که ابتدا خطوط بیرونی گلبرگ ها را با پولک تیره تر می دوزند و جهت دوختن خطوط میانی از پولک های روشن تر استفاده می کنند.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت پولک دوزی ایستاده همراه با سایه روشن را می بینید که توسط خانم سمیه محمودی از آموزشگاه شب افروز  سوزندوزی شده است. این نمونه بسیار زیبا و ارزشمند بر روی کوسنی از مخمل دوخته شده است. جهت دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.  

پولک دوزی ایستاده با سایه روشن- سمیه محمودی

بی گمان وقتی صحبت از منجوق دوزی به صورت برجسته در فضایی از طرح می شود،  توجه همه به سمت و سویی می رود که گلی را با مشخصه های همیشگی طرح های معمول در منجوق یا سرمه و بر روی ترمه  یا مخمل ببینند و البته این ها تنها گزینه  برای دوخت منجوق دوزی برجسته نمی باشند.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت منجوق دوزی برجسته را می بینید که توسط خانم شیوا امیر سلیمانی بر روی یک مانتوی قرمز و بر پارچه ای معمول  و روز؛ سوزندوزی شده است.  در پشت این مانتو طرحی از یک جقه قرار گرفته که یک گل پنج پر با لبه های گرد، چند برگ کوچک و گلهای نگینی را درمیانه دارد. گلی که در میانه جقه قرار دارد به شیوه منجوق دوزی برجسته سوزندوزی شده است. گندمی، منجوق ها و مروارید مشکی ریز، پولک های خاکستری روشن، مروارید های درشت تر خاکستری، و منجوق های قرمز؛ همه و همه جلوه ای بسیار زیبا به لباس بخشیده اند. به علاوه کاربرد پارچه ای حریر طرح دار و هماهنگ با رنگ اصلی مانتو در آستین و دوخت دو گل با شیوه منجوق دوزی برجسته  در محل اتصال پارچه حریر و پارچه  اصلی از آستین ها به همراه ساخت گل با همان پارچه ها و چند شرابه، برای قرار گرفتن بر روی سینه؛  این زیبایی را افزون نموده است. اینطور نیست؟!!!

برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

منجوق دوزی برجسته- شیوا امیر سلیمانی

همیشه دوخت ها و طرح ها منحصر به مکان و موقعیت خاصی نیستند و سوزن دوز بر حسب سلیقه و میزان مهارتش می تواند با اندکی تغییر، هر طرح و هر دوختی را در مکان دلخواه خودش بدوزد. در مطالب گذشته نمونه ای از دوخت گلهای شکوفه ای را بر روی ترمه دیدید و اینک همان طرح با همان تکنیک ها را، بر روی یک پالتو می بینید که توسط خانم شیوا امیر سلیمانی از آموزشگاه شب افروز؛ دوخته شده است.

برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

گل شکوفه ای روی لباس- شیوا امیر سلیمانی

گل های شکوفه ای انواع گوناگون دارند ولی به خوبی می توان دریافت که همه انواع گل های شکوفه ای به تنهایی زیبا هستند و البته می توان هر کدام را جدا و یا در کنار یکدیگر روی یک مجموعه از طرح استفاده نمود. در تصویر زیر نمونه ای از کاربرد دوخت گل های شکوفه ای را بر روی ترمه به صورت چند شاخه جدا، در حاشیه یک رومیزی ترمه؛ می بینید. روی هر شاخه این طرح یک نوع از گلهای شکوفه ای دوخته شده و به عبارتی هر ۴ شیوه از این گل، بر روی رومیزی ترمه دوخته شده است. این رومیزی ترمه زیبا توسط خانم نعیمه منزه از آموزشگاه شب افروز؛ دوخته شده و پس از آن مغزی دوزی و آسترکشی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گلهای شکوفه ای روی ترمه- نعیمه منزه