سرمه روی مخمل – سوزندوزی شب افروز

پیله دوزی گلبرگ

پیله های درونم را یک به یک باز می کنم تا پروانه های جانم را آزاد کنم. روی پیله ها نقشی از گل، نقشی از یک برگ و یا پرنده می کشم و بر گونه پارچه؛ با سوزن و نخ می دوزم. آنگاه گل های درونم می شکفند و پروانه هایم از درون پیله ها آزاد می شوند و من جاودانه می شوم. مرا ببین . مرا که با همه مهربانی ها و شادمانی هایم بر گونه های یک گل جاودانه شده ام.

تصویر زیر نمونه زیبایی از دوخت گلبرگ های یک گل با پیله می باشد که در کارگاه سوزندوزی شب افروز و سال 1363، اجرا شده است. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سرمه دوزی برجسته برگ

در حرفه سرمه دوزی برای جلوه بخشی ویژه به طرح، چه به صورت تزیینی و چه به صورت سنتی به طور معمول برگ ها و گلبرگ ها را با تکنیک دوخت برجسته می دوزند تا بیشتر دیده شوند. در این موارد معمولا با پشم شیشه یا نمد زیر سازی طرح اجرا می شود و سپس روی طرح با استفاده از سرمه ؛ اعم از سرمه ساده و یا تراش و یا مخلوط سرمه و منجوق تو پر دوزی می گردد. البته روش های متفاوتی نیز برای تو پر دوزی روی طرح وجود دارد که پیش تر در مورد آن صحبت شده و یا خواهد شد.

نمونه ای از دوخت یک برگ برجسته با سرمه را در تصویر زیر می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده و بخشی از یک تابلوی دیواری سرمه دوزی، می باشد. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

آجر چین و بته جقه

پر کردن بته جقه ها با سرمه همیشه تابع قانون خاصی نیست و سوزندوز بر مبنای سلیقه شخصی و با استناد به طرح، نوع دوختی را بر می گزیند که بتوان با آن به بته جقه هویت بخشید و راز و رمز طرح را به خوبی عنوان نمود. یکی از دوخت هایی که می توان از آن برای دوختن بته جقه ها و پر کردن آن استفاده نمود، دوخت آجر چین در راستای طرح و بلندای جقه، می باشد. برای این کار ابتدا دور تا دور طرح را با دوخت خطی می دوزیم و سپس در راستای طرح با تکنیک دوخت آجر چین ، بته جقه را پر می کنیم . پر کردن با دوخت آجر چین در این موارد می تواند به شیوه پر کردن ساده و یا پرکردن برجسته باشد. استفاده از این تکنیک باعث می شود تا طرح بلند تر و استوارتر به نظر بیاید.

نمونه ای از پرکردن یک بته جقه با تکنیک آجر چین را در تصویر زیر می بینید که روی پارچه ترمه و برای یک تابلوی دیواری دوخته شده است. این بته جقه در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سوزندوزی شده و بسیار زیباست . در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

کتیبه دوزی و سرمه

در اصطلاح هنرسوزن دوزی دوخت کتیبه به دوختی اطلاق می شود که در آن طرح‌هایی از آیات قرآن و اسماء خداوند و ائمه اطهار و اشعار به شیوه های مختلف با خط دوخته شوند. مواد اولیه مورد استفاده در دوخت کتیبه سرمه و مروارید، پولک و منجوق، سنگ، ملیله ، گلابتون و نقده می باشد. از متداول ترین مواد اولیه در دوخت کتیبه می توان از سرمه و انواع آن نام برد که بسته به نوع و فونت خط، سلیقه و بودجه مصرف کننده به طور کلی طرح در استفاده از جنس و نوع سرمه و حتی انتخاب در تکنیک های دوخت سوزندوزی، قابلیت های متفاوت در اجرا ، درخشش و هویت بخشی طرح ایجاد می شود.

تصویر زیر نمونه ای از دوخت کتیبه دوزی می باشد که روی پارچه مخمل اجرا شده است. طرح اصلی شامل کتیبه نوشته الله می باشدکه در مرکز تابلو قرار گرفته و با سرمه به شیوه تو پر دوزی برجسته دوخته شده و خطوط دور تا دور طرح نیز با استفاده از همان سرمه و تکنیک دوخت خطی در سرمه دوزی؛ سوزندوزی شده است. این تابلوی زیبا توسط خانم فاطمه رمضانی و برای یک تابلوی دیواری سوزندوزی شده است. شما نیز در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گل یقه با سرمه

از دوخت گل یقه با پولک و منجوق و گلدوزی صحبت شد ولی به واقع دوخت گل یقه فقط منحصر به استفاده از تکنیک های این دو حرفه نیست و تقریبا با بیشتر حرفه های مرتبط با سوزندوزی می توان این تولید را ایجاد نمود. یکی از دیگر حرفه هایی که به شیوه بسیار گسترده در تولید محصولاتی از این دست می توان استفاده نمود، سرمه دوزی است. تولید گل یقه با سرمه، به دلیل ماهیت سرمه و اینکه ظاهرا سرمه حساس تر و نیز گران تر می باشد؛ کمتر در دسترس افراد متفاوت قرار می گیرد و به عنوان یک کالای کاملا فاخر و نفیس می توان از آن یاد نمود. کالای فاخر و نفیسی که بسیار زیباست و در مواردی حتی می توان به عنوان یک یک میراث به آن نگریست.

نمونه ای از دوخت یک گل یقه را یا سرمه، در تصویر زیر می بینید که توسط خانم سمیه رمضانی میر به صورت سرمه دوزی برجسته و بسیار زیبا ، سوزندوزی شده است. شما نیز ببینید و لذت ببرید. و البته در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سرمه دوزی سبد گل

سرمه و مروارید با هم می آمیزند و سبدی از گل در اندیشه می روید و بر پارچه می نشیند تا جاودانه شود.

نمونه زیبایی از به هم پیوستن سرمه و مروارید را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم سیده آتنا سجادیان ، بر روی پارچه مخمل، سوزندوزی شده است. این نمونه بسیار زیبا برای یک تابلوی دیواری اجرا شده و طرحی از یک سبد گل را نشان می دهد. در دوخت این تابلوی زیبا از تکنیک های دوخت سرمه، ذغره، مروارید و منجوق دوزی استفاده شده است. ویژگی بارز این تابلو استفاده از تکنیک سایه روشن دوزی با سرمه و با منجوق می باشد که به خوبی و با دقت و مهارت در میان گل های تابلو؛ اجرا شده است. این تابلو ی بسیار زیبا می تواند علاوه بر اینکه بخشی از فضای یک زندگی را تزیین نماید، می تواند یک به عنوان یک میراث خانوادگی نیز برای یادگار گذاشته شود.

تابلوی زیبایی که بی گمان شما نیز از دیدن آن لذت خواهید برد. اینطور نیست؟؟ در صورت تمایل می توانید برای دیدن تصاویر بیشتر بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سرمه و کیف قران

سرمه دوزی، منجوق دوزی و مروارید دوزی همیشه ، حرفه هایی جدایی ناپذیر از ترمه می باشند . حرفه هایی که گاه با تکنیک های مرتبط به خودشان در دوخت دنیایی بسیار زیبا و پر از رمز و راز را، بر روی پارچه ترمه با طرح سروهای ماندگار، در ذهن می آفرینند و ماندگارتر می سازند. سوزندوزی روی کیف قران یکی از این موارد می باشد که سرمه دوزی روی آن، معمولا اجرا شده و می شود.

نمونه ای از دوخت یک کیف قران بسیار زیبا را در تصویر زیر می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، دوخته شده است. طرح این کیف قران با استفاده از تکنیک های دوخت سرمه و منجوق و مروارید، سوزندوزی شده است. پس از اجرای سوزندوزی روی کیف، آسترکشی و دوخت انجام و سپس به برای جلوه دهی بیشتر در لبه ها، یراق به آن اضافه شده است. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

کیف قرآن و ترمه

معمولا برای دوخت کیف قرآن از پارچه های ترمه و مخمل استفاده می شود. این پارچه ها گاه به صورت ساده مورد استفاده قرار می گیرد و گاه با یراق و قیطان تزیین می شود . البته در مواردی با بهره گبری از تکنیک های سرمه دوزی، مروارید دوزی ، منجوق دوزی و… و.. نیز بر روی ترمه و مخمل، به آن جلوه ویژه ای می بخشند به گونه ای که این ویزگی همچون یک اثر هنری فاخر؛ محصول تولید شده در سوزندوزی را، بدل به یک میراث ماندگار می کند.

در نمونه زیر تصویری از دوخت یک کیف قران را می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، دوخته شده است. پارچه این کیف قران بسیار زیبا از جنس ترمه می باشد که پس از اجرای سرمه دوزی و و مروارید دوزی روی آن آسترکشی و دوخته شده است. اضافه نمودن یراق پس از اتمام آسترکشی در لبه کیف زیبایی ترمه و سرمه دوزی روی آن را افزون نموده و جلوه خاصی به آن بخشیده است. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

بقچه ترمه و سرمه

گاهی بقچه های ترمه ای در میان میراث خانوادگی برخی افراد یافت می شود که می خواهند بر روی آن تغییری ایجاد نموده و کاربرد تازه ای برای آن تعریف کنند. در این موارد سرمه دوزی و مروارید دوزی می تواند گزینه مناسبی جهت احیا این بقچه ها باشد و این میراث را گرانبها تر نماید. میراثی که قدرت انتقال به نسل دیگری را نیز داشته باشد.

در تصویر زیر نمونه ای از یک بقچه قدیمی را می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سرمه دوزی و احیا شده است. برای تعریف نوع کاربری جدید در این بقچه ابتدا گوشه ای از آستر کشی پارچه ترمه باز شده و بدون تغییر در دوخت آستر و یراق، طرحی از دو بته جقه با گل و برگ و ساقه در وسط جقه ها به مرکز پارچه ترمه، اضافه شده است. سپس با استفاده از تکنیک های دوخت مروارید، منجوق و سرمه دوزی؛ سوزندوزی اجرا شده و آسترکشی باز شده نیز با همان شیوه قبل، تکرار شده است. تغییر کاربرد این ترمه ، هر چیزی می تواند باشد. اما اغلب افراد به دلیل قدمت پارچه و کم شدن مقاومت پارچه در مسیر زمان ؛ ترجیح می دهند که آن را قاب بگیرند و به دیوار بیاویزند. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

پیله و گل

هر پیله ای که نتواند پروانه شود، می تواند در میان نوازش انگشتان من و تو باز شود، بر ساقه ای سبز بروید و گلی زیبا شود.

پیله دوزی هنری اصیل، زیبا، چشم نواز و ماندگاری است که در تاریخ این سرزمین بر سینه پارچه هایی از جنس مخمل و ترمه، نقش آفرین ثانیه های بسیاری از سوزندوزان بوده، هست و خواهد بود.

نمونه بسیار زیبایی از دوخت یک گل با پیله را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم عفت فتاحی با سرمه و مروارید آذین بخش یک تابلوی دیواری شده است. برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

ثابت دوزی و دوخت گل با سرمه

تکنیک دوخت ثابت دوزی یا بست دوزی در سرمه دوزی نیز می تواند همانند انواع سوزندوزی ها بسیار کارآمد و مفید باشد و حتی می توان گفت به عنوان یک تکنیک اصلی در بسیاری موارد به هنگام دوخت سرمه و ذغره مود استفاده قرار می گیرد. از دوخت ثابت دوزی در حرفه سرمه دوزی جهت پر نمودن سطح گلبرگ ها به شیوه هم سطح، برجسته و سایه روشن؛ نیز استفاده می شود .

در تصویر زیر نمونه ای ارزشمند از تکنیک دوخت ثابت دوزی یا بست دوزی را می بینید که توسط خانم فاطمه رمضانی جهت پر نمودن سطح گلبرگ استفاده شده است. گلبرگ ها در این نمونه به شیوه ثابت دوزی برجسته همراه با سایه روشن؛ پر شده اند. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ثابت دوزی و دوخت گل با سرمه- فاطمه رمضانی

ذغره گره دار و دوخت گل با سرمه

کمی پیش تر در مورد دوخت ذغره گره دار و کاربردهای آن صحبت شد و البته یکی از کاربرد های بسیار مفید این دوخت، پر نمودن انواع گل هایی می باشد که دارای گلبرگ هایی لبه گرد یا تیز اما بلند، هستند. زیرا کار با این تکنیک در فضاهای گسترده تر کار را مشکل و حتی غیر ممکن می سازد.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت یک گل با لبه های گرد و بلند را می بینید که با این تکنیک ، بر روی پارچه مخمل؛ سوزندوزی شده است. این نمونه بسیار زیبا توسط خانم فاطمه رمضانی اجرا شده است. البته شما نیز می توانید برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ذغره ایستاده و دوخت گل با سرمه

اساسا هر نوع ذغره ای از همراهی پولک و سرمه در کنار هم ایجاد می شود. دوخت ذغره ایستاده نیز از این قاعده دور نیست . جهت اجرای این تکنیک ابتدا یک پولک را به همراه تکه سرمه ای به طول یک الی یک و نیم سانت همزمان به سوزن می کشیم و در پارچه فرو می کنیم، بگونه ای که سرمه باعث ایستاده قرار گرفتن پولک؛ روی پارچه شود. این دوخت یکی از تکنیک های پر کاربرد در سرمه دوزی و برای دوخت انواع گل؛ مناسب می باشد.

در تصویر زیر نمونه ا ی از دوخت ذغره دوزی ایستاده را روی یک گل می بینیم که توسط خانم فاطمه رمضانی روی یقه یک لباس سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گل صد برگ روی کیف

پنل های آماده از پولک و منجوق و یا سرمه، قابلیت اتصال بر روی هر سطح و در هر فضایی را دارا می باشند و البته انواع مختلف تولید این پنل ها به سلیقه سوزندوز و یا مشتری بستگی دارد. نوع کاربرد که مشتری درخواست تولید این پنل را ارائه می دهد، می تواند نقش بسیار موثری در شیوه تولید و کاربرد مواد اولیه را نیز در برگیرد.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت پنل سرمه دوزی ارزشمند از یک گل صد برگ را می بینید که توسط خانم فاطمه رمضانی ؛ با زیبایی و مهارت دوخته شده و بر روی یک کیف دستی؛ نهاده شده است . برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ذغره دوزی مورب و تغییر

گفتیم که با تغییر در شکل و اندازه پولک می توان تغییر در شکل ظاهری ذغره مورب، ایجاد نمود . یعنی بدون تغییر در اصل دوخت به شکل دیگری از زیبایی و مهارت در سرمه دوزی دست یافت. در تصویر زیر نمونه ای از دوخت ذغره مورب را می بینید که توسط خانم نرجس پور شعبان بر روی مخمل سبز، دوخته شده است.

ویزگی این نمونه ارزشمند، استفاده از دو رنگ سرمه به صورت همزمان در یک پولک می باشد. که باعث پر تر شدن دوخت نیز می شود. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

پنل گل صد برگ

کمی پیشتر از سرمه دوزی گل صد برگ، صحبت شد و اینکه به دلیل ماهیت خود گل و شکوهی که تعداد زیاد گلبرگ ها، برای آن ایجاد می کند؛ سوزندوزی و سرمه دوزی این گل با دیگر گل ها متفاوت و به شیوه کاملا برجسته؛ اجرا می شود.

سوزن دوزی گل صدبرگ را علاوه بر اجرا در زمینه اصلی پارچه؛ می توان به صورت پنل نیز استفاده نمود یعنی گل را به شیوه مجزا دوخت و بر هر زمینه دلخواهی قرارداد.

در تصویر زیر نمونه ای از سرمه دوزی گل صدبرگ را می بینید که توسط خانم سمیه رمضانی میر از آموزشگاه شب افروز، به شیوه یک پنل مستقل؛ اجرا شده و قابلیت اتصال به هر فضایی را دارا می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سرمه دوزی گل صد برگ

طرحی از گل صد برگ هستم. با رمز و راز فراوان در میان گلبرگ های بی شمارم. پیچیده و پر هیاهو، در کنار و روی هم؛ بر سینه پارچه ای جای گرفته ام و از میانه جوانه ای در کنار یک ساقه، روی همان پارچه ؛ برون جسته ام. تابش خورشید نگاهی را بر گونه هایم احساس کردم و با نوازش دستان یک سوزندوز، آرام آرام جان گرفتم. با تکه تکه های سرمه و مروارید، روییدم تا همواره بر پهنه این هستی زندگی کنم.

…و…. و اینک دیگر طرحی از یک گل صد برگ نیستم. من خود یک گل صدبرگ هستم که زیبا، با شکوه و سرفراز از دل پارچه و از میان نگاه یک دوست روییده ام. مرا ببین و به خاطر بسپار.

نمونه ای ارزشمند از سرمه دوزی یک گل صدبرگ را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم فاطمه آل ابراهیمی دوخته شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

دوخت آجر چین و گلبرگ های بیرونی جقه

گفتیم که دوخت آجر چین یکی از گزینه های بسیار مناسب برای پر نمودن فضاهای خالی در طرح های متفاوت از سرمه دوزی می باشد. یکی از این فضاهای خالی، گلبرگ ها و برگ هایی است که در اطراف جقه ها معمولا وجود دارد . برای این گلبرگ ها و برگ ها، بر حسب نوع اتصال به جقه، معمولا جهت و شیوه ای از دوخت انتخاب می شود که بتوان به کمک آن جقه را بزرگ تر، کوچک تر، دراز تر و یا کوتاه تر نشان داد.

تصویری در زیر می بینید که دوخت جقه را با گلبرگ هایی تو پر به شیوه آجرچین، نمایان می سازد . قرار گرفتن این گلبرگ ها در کنار آن جقه؛ بزرگی جقه را بیشتر نمایان می سازد. این نمونه ارزشمند توسط خانم نرجس شعبانپور بر روی پارچه ای از جنس مخمل سبز، از آموزشگاه شب افروز؛ اجرا شده و بسیار زیباست. در دوخت این جقه تکنیک های مختلفی مانند خطی، ذغره مورب، آجرچین به شیوه برجسته، گلداودی و گل مینا؛ استفاده شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گلهای سه بعدی با سرمه

مرا به روشنایی، به آرامش، به آب و آیینه میهمان کن. مرا ز رحمت باران، به مهر نگاهی، خرامان کن
خیال در خیال است و گستره نور و رحمت. سوزن و نخ، سینه پارچه را می کاود . سرمه و مروارید با هم می آمیزند و سبدی از گل در اندیشه می روید و بر پارچه می نشیند تا جاودانه شود.

در تصاویر زیر نمونه ای از این سبد گل جاودانه را در تابلوی سرمه دوزی ارزشمندی از خانم مریم پور کیا می بینید . در این سبد گل ، همه گل ها به شیوه سه بعدی و برگ ها به شیوه برجسته؛ دوخته شده است.
بسیار زیباست . اینطور نیست؟ برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

دستبند و گل یقه سه بعدی با سرمه

سوزن و نخ را به میهمانی ثانیه هایم می کشانم تا هجای حرمت، در حریم دوست باشم و پیوند دیروز و امروز، به فردا . مهراوه هایم را بر تکه پارچه ای می دوزم و چون نشانه ای دلنشین بر یقه لباس و دست هایم می نشانم . نشانه ای که حرمت ثانیه هایم را در خودش نگهداشته و رنگ مهربانی لحظه هایم را نمایان می سازد. مرا ببین همراه با منجوق هایی که در میانه یک گل قرار گرفته، همراه با سرمه های اطراف گل، همراه با پولک و مروارید ها و در میان سایه روشن هایی که از خیال من و تو می گذرد تا به فردا راه یابد.

نمونه ای زیبا و ارزشمند از سوزندوزی روی یک دستبند و گل یقه سه بعدی با سرمه را، در تصویر زیر می بینید که توسط خانم فاطمه رمضانی از آموزشگاه شب افروز، سوزندوزی شده است. سوزندوزی گل دوخته شده با سرمه روی دستبند به شیوه سرمه دوزی برجسته به همراه سایه روشن دوزی می باشد که اطراف آن با دوخت تو دوزی و کاج دوزی ، تزیین شده است و در سوزندوزی گل یقه سه بعدی نیز تکنیک آجر چین به شیوه سایه روشن، استفاده شده است . برای دیدن تصاویر بیشتری از این نمونه ارزشمند می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

دستبند و گل یقه سه بعدی با سرمه- فاطمه رمضانی