سرمه دوزی تزیینی – سوزندوزی شب افروز

سرمه دوزی و بقچه ساتن

کمی پیش تر از ساخت بقچه های ترمه به شیوه جدید تر صحبت شد و اینکه لزومی به استفاده مستمر همان شیوه سنتی و چهار گوشه نیست. البته این شیوه فقط و فقط خاص بقچه های ترمه نیست و می توان برای ساخت این بقچه ها از انواع پارچه های دلخواه مانند ساتن، تافته، مخمل و… و.. نیز استفاده نمود.

نمونه ارزشمند و بسیار زیبایی از ساخت این بقچه با پارچه چهارخانه و پارچه ساتن را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم مریم رفیعی سرمه دوزی، مروارید دوزی شده و پس از اتمام سوزندوزی؛ مغزی دوزی و آسترکشی شده است.

برای دوخت این بقچه زیبا از یک مربع در زیر و مقداری پارچه چهار خانه به طول 10 الی 12 سانتیمتر و عرضی معادل با 2 الی سه برابر پیرامون مربع (بسته به مقدار چینی که می خواهیم) و چهار مثلث برای چهار جهت بقچه، مقداری مغزی و پارچه آستری؛ استفاده شده است. جهت جلوه دادن به این بقچه ابتدا طرحی از یک گل با استفاده از سرمه طلایی و قرمز، به صورت برجسته روی ساتن قرمز؛ سرمه دوزی شده و پس از آن دوخت اجرا شده است. سرمه دوزی این گل روی مثلثهای اطراف بقچه ، هماهنگی رنگهای سرمه، نوار مغزی و رنگ پارچه جلوه فراوانی به بقچه داده است. جلوه ای که به راستی می توان فضایی از محیط اطراف را به کمک آن آراست و یا به عنوان یک کادویی مناسب در اندازه های مختلف و یا با پارچه های متفاوت و حتی رنگارنگ، مورد استفاده های متفاوت قرار داد.

برای دیدن تصاویر بیشتر بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید. این زیبایی ارزشمند را ببینید و لذت ببرید و در صورت تمایل نمونه ای از آن را برای خودتان بدوزید. زیباست، اینطور نیست؟

سرمه و کیف قران

سرمه دوزی، منجوق دوزی و مروارید دوزی همیشه ، حرفه هایی جدایی ناپذیر از ترمه می باشند . حرفه هایی که گاه با تکنیک های مرتبط به خودشان در دوخت دنیایی بسیار زیبا و پر از رمز و راز را، بر روی پارچه ترمه با طرح سروهای ماندگار، در ذهن می آفرینند و ماندگارتر می سازند. سوزندوزی روی کیف قران یکی از این موارد می باشد که سرمه دوزی روی آن، معمولا اجرا شده و می شود.

نمونه ای از دوخت یک کیف قران بسیار زیبا را در تصویر زیر می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، دوخته شده است. طرح این کیف قران با استفاده از تکنیک های دوخت سرمه و منجوق و مروارید، سوزندوزی شده است. پس از اجرای سوزندوزی روی کیف، آسترکشی و دوخت انجام و سپس به برای جلوه دهی بیشتر در لبه ها، یراق به آن اضافه شده است. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

کیف قرآن و ترمه

معمولا برای دوخت کیف قرآن از پارچه های ترمه و مخمل استفاده می شود. این پارچه ها گاه به صورت ساده مورد استفاده قرار می گیرد و گاه با یراق و قیطان تزیین می شود . البته در مواردی با بهره گبری از تکنیک های سرمه دوزی، مروارید دوزی ، منجوق دوزی و… و.. نیز بر روی ترمه و مخمل، به آن جلوه ویژه ای می بخشند به گونه ای که این ویزگی همچون یک اثر هنری فاخر؛ محصول تولید شده در سوزندوزی را، بدل به یک میراث ماندگار می کند.

در نمونه زیر تصویری از دوخت یک کیف قران را می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، دوخته شده است. پارچه این کیف قران بسیار زیبا از جنس ترمه می باشد که پس از اجرای سرمه دوزی و و مروارید دوزی روی آن آسترکشی و دوخته شده است. اضافه نمودن یراق پس از اتمام آسترکشی در لبه کیف زیبایی ترمه و سرمه دوزی روی آن را افزون نموده و جلوه خاصی به آن بخشیده است. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

بقچه ترمه و سرمه

گاهی بقچه های ترمه ای در میان میراث خانوادگی برخی افراد یافت می شود که می خواهند بر روی آن تغییری ایجاد نموده و کاربرد تازه ای برای آن تعریف کنند. در این موارد سرمه دوزی و مروارید دوزی می تواند گزینه مناسبی جهت احیا این بقچه ها باشد و این میراث را گرانبها تر نماید. میراثی که قدرت انتقال به نسل دیگری را نیز داشته باشد.

در تصویر زیر نمونه ای از یک بقچه قدیمی را می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سرمه دوزی و احیا شده است. برای تعریف نوع کاربری جدید در این بقچه ابتدا گوشه ای از آستر کشی پارچه ترمه باز شده و بدون تغییر در دوخت آستر و یراق، طرحی از دو بته جقه با گل و برگ و ساقه در وسط جقه ها به مرکز پارچه ترمه، اضافه شده است. سپس با استفاده از تکنیک های دوخت مروارید، منجوق و سرمه دوزی؛ سوزندوزی اجرا شده و آسترکشی باز شده نیز با همان شیوه قبل، تکرار شده است. تغییر کاربرد این ترمه ، هر چیزی می تواند باشد. اما اغلب افراد به دلیل قدمت پارچه و کم شدن مقاومت پارچه در مسیر زمان ؛ ترجیح می دهند که آن را قاب بگیرند و به دیوار بیاویزند. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

پیله و گل

هر پیله ای که نتواند پروانه شود، می تواند در میان نوازش انگشتان من و تو باز شود، بر ساقه ای سبز بروید و گلی زیبا شود.

پیله دوزی هنری اصیل، زیبا، چشم نواز و ماندگاری است که در تاریخ این سرزمین بر سینه پارچه هایی از جنس مخمل و ترمه، نقش آفرین ثانیه های بسیاری از سوزندوزان بوده، هست و خواهد بود.

نمونه بسیار زیبایی از دوخت یک گل با پیله را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم عفت فتاحی با سرمه و مروارید آذین بخش یک تابلوی دیواری شده است. برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

مرصع دوزی آزاد

کمی پیش تر گفتیم که مرصع دوزی به نوعی از دوخت های سنتی ایران گفته می شود که در آن، از مواد تزیین کننده جهت جلوه دادن به طرح ، مانند انواع مروارید، پولک، ملیله، منجوق، سنگ های اصلی چون فیروزه و عقیق و حتی جواهراتی چون طلا و نقره و در رنگ ها و شکلهای مختلف همراه با نخ هماهنگ از جنس طلا و نقره و گلابتون؛ مورد استفاده قرار می گیرد. این دوخت اغلب اوقات بر زمینه اصلی پارچه به دو شیوه ساده و یا برجسته ارائه می شود . ولی گاهی اجرای این تکنیک به شیوه آزاد و سه بعدی، نیز اجرا می شود یعنی ابتدا بخش های مختلف طرح دوخته و در کنار هم قرار می گیرند و تصویر واحد و بدون اتصالی را بر زمینه پارچه ایجاد می نمایند. آنگاه این طرح واحد بر هر زمینه ای دقیقا مانند یک پنل سوزندوزی و یا گل یقه، قابلیت اتصال می یابد.

در تصویر زیر نمونه دوخته شده ای از این شیوه را در دوخت طرحی از پروانه به شیوه مرصع آزاد می بینید که توسط خانم مریم پورکیا اجرا شده است. مرصع دوزی آزاد این پروانه بر روی پارچه ساتن و با استفاده از تکنیک های ذغره و سرمه، دوخته شده و بر زمینه ای از پارچه ترمه در یک تابلوی سرمه دوزی، نقش آفرینی دلنشینی را ارائه نموده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند و ماندگار بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ثابت دوزی و دوخت گل با سرمه

تکنیک دوخت ثابت دوزی یا بست دوزی در سرمه دوزی نیز می تواند همانند انواع سوزندوزی ها بسیار کارآمد و مفید باشد و حتی می توان گفت به عنوان یک تکنیک اصلی در بسیاری موارد به هنگام دوخت سرمه و ذغره مود استفاده قرار می گیرد. از دوخت ثابت دوزی در حرفه سرمه دوزی جهت پر نمودن سطح گلبرگ ها به شیوه هم سطح، برجسته و سایه روشن؛ نیز استفاده می شود .

در تصویر زیر نمونه ای ارزشمند از تکنیک دوخت ثابت دوزی یا بست دوزی را می بینید که توسط خانم فاطمه رمضانی جهت پر نمودن سطح گلبرگ استفاده شده است. گلبرگ ها در این نمونه به شیوه ثابت دوزی برجسته همراه با سایه روشن؛ پر شده اند. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ثابت دوزی و دوخت گل با سرمه- فاطمه رمضانی

ذغره گره دار و دوخت گل با سرمه

کمی پیش تر در مورد دوخت ذغره گره دار و کاربردهای آن صحبت شد و البته یکی از کاربرد های بسیار مفید این دوخت، پر نمودن انواع گل هایی می باشد که دارای گلبرگ هایی لبه گرد یا تیز اما بلند، هستند. زیرا کار با این تکنیک در فضاهای گسترده تر کار را مشکل و حتی غیر ممکن می سازد.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت یک گل با لبه های گرد و بلند را می بینید که با این تکنیک ، بر روی پارچه مخمل؛ سوزندوزی شده است. این نمونه بسیار زیبا توسط خانم فاطمه رمضانی اجرا شده است. البته شما نیز می توانید برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ذغره ایستاده و دوخت گل با سرمه

اساسا هر نوع ذغره ای از همراهی پولک و سرمه در کنار هم ایجاد می شود. دوخت ذغره ایستاده نیز از این قاعده دور نیست . جهت اجرای این تکنیک ابتدا یک پولک را به همراه تکه سرمه ای به طول یک الی یک و نیم سانت همزمان به سوزن می کشیم و در پارچه فرو می کنیم، بگونه ای که سرمه باعث ایستاده قرار گرفتن پولک؛ روی پارچه شود. این دوخت یکی از تکنیک های پر کاربرد در سرمه دوزی و برای دوخت انواع گل؛ مناسب می باشد.

در تصویر زیر نمونه ا ی از دوخت ذغره دوزی ایستاده را روی یک گل می بینیم که توسط خانم فاطمه رمضانی روی یقه یک لباس سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ذغره گرد یا مدور

یکی دیگر ازتکنیک های دوخت انواع ذغره دوخت ذغره گرد یا ذغره مدور می باشد. زیرا این نوع از دوخت زغره معمولا روی محیط دایره‌‌ای، شکل می گیرد. به این ترتیب که هر بار با گذاشتن یک پولک، تکه‌‌ سرمه‌‌ای به طول 5میلی متر یا نیم سا‌نت روی پولک قرار داده و دوباره در سوراخ پولک فرو می‌‌بریم . با تکرار این عمل طرح یک گل به صورت مدور دوخته میشود.این دوخت برای ترسیم گل های کوچک و تهیه تکه کار‌‌های منفرد بکار میرود.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت این نوع ذغره را می بینید که توسط خانم مریم پور کیا بر روی پارچه ترمه و در اطراف یک گل سرمه دوزی برجسته، اجرا شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

مروارید هایی به رنگ آبی آرامش

رویایی دارم از مرواریدهایی که آبی آرامشی آسمانی را، در ذهن تداعی می کند و از پس کوچه های پر شکوفه و با شکوه مهربانی، مرا به سپیده و سرود و روشنایی می برد. به عمق نگاهی ژرف، که حرف های نا نوشته ام را همواره و همواره تا خود خدا و…. و خود هستی مرور می کند.

کمی پیشتر، نمونه ای از دوخت یک پنل دو تکه با مروارید و سرمه مطرح شد که توسط خانم عفت فتاحی؛ سوزندوزی شده بود و اینک نمونه کامل این پنل بسیار زیبا را در تصویر زیر می بینید. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گل صد برگ روی کیف

پنل های آماده از پولک و منجوق و یا سرمه، قابلیت اتصال بر روی هر سطح و در هر فضایی را دارا می باشند و البته انواع مختلف تولید این پنل ها به سلیقه سوزندوز و یا مشتری بستگی دارد. نوع کاربرد که مشتری درخواست تولید این پنل را ارائه می دهد، می تواند نقش بسیار موثری در شیوه تولید و کاربرد مواد اولیه را نیز در برگیرد.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت پنل سرمه دوزی ارزشمند از یک گل صد برگ را می بینید که توسط خانم فاطمه رمضانی ؛ با زیبایی و مهارت دوخته شده و بر روی یک کیف دستی؛ نهاده شده است . برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ذغره دوزی مورب و تغییر

گفتیم که با تغییر در شکل و اندازه پولک می توان تغییر در شکل ظاهری ذغره مورب، ایجاد نمود . یعنی بدون تغییر در اصل دوخت به شکل دیگری از زیبایی و مهارت در سرمه دوزی دست یافت. در تصویر زیر نمونه ای از دوخت ذغره مورب را می بینید که توسط خانم نرجس پور شعبان بر روی مخمل سبز، دوخته شده است.

ویزگی این نمونه ارزشمند، استفاده از دو رنگ سرمه به صورت همزمان در یک پولک می باشد. که باعث پر تر شدن دوخت نیز می شود. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

ذغره دوزی مورب

یکی از انواع ذغره دوزی ها، دوخت ذغره به شیوه مورب می باشد . این شیوه از دوخت ذغره دقیقا شبیه به دوخت خطی سرمه است. با این تفاوت که هر بار پس از به نخ کشیدن تکه سرمه ای برای دوخت خطی، یک پولک نیز به صورت همزمان، به نخ کشیده و به صورت مورب روی پارچه دوخته می شود.

دوخت ذغره مورب بر روی بسیاری از خطوط در سرمه دوزی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. نکته قابل تامل در نوع ذغره استفاده از پولک مصرفی می باشد. پولک مورد مصرف باید پولک صاف و ریز باشد تا پولک ها، دقیقا در کنار هم بر روی روی خطوط طرح قرار گیرند. اما اگر به هر دلیلی سوزندوز بخواهد از پولک های دیگری مثلا معمولی و یا صاف درشت استفاده نماید، دوخت این نوع ذغره نیز دستخوش مقداری تغییر خواهد بود.

نمونه ای از دوخت ذغره مورب را در زیر می بینید که توسط خانم مریم پور کیا بر روی طرحی از جقه دوخته شده است. در این نمونه شکل اصلی ذغره مورب، در دوخت خطوط طرح؛ دیده می شود. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

پنل گل صد برگ

کمی پیشتر از سرمه دوزی گل صد برگ، صحبت شد و اینکه به دلیل ماهیت خود گل و شکوهی که تعداد زیاد گلبرگ ها، برای آن ایجاد می کند؛ سوزندوزی و سرمه دوزی این گل با دیگر گل ها متفاوت و به شیوه کاملا برجسته؛ اجرا می شود.

سوزن دوزی گل صدبرگ را علاوه بر اجرا در زمینه اصلی پارچه؛ می توان به صورت پنل نیز استفاده نمود یعنی گل را به شیوه مجزا دوخت و بر هر زمینه دلخواهی قرارداد.

در تصویر زیر نمونه ای از سرمه دوزی گل صدبرگ را می بینید که توسط خانم سمیه رمضانی میر از آموزشگاه شب افروز، به شیوه یک پنل مستقل؛ اجرا شده و قابلیت اتصال به هر فضایی را دارا می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سرمه و نقشی ماندگار بر ترمه

باز هم حکایت دیگری از سوزن و نخ ، سرمه ومروارید و ترمه و دست هایی که نقش عشق می دوزد بر سینه پارچه . زیبا و ماندگار .

سوزن و نخ، سرمه و ترمه در میان انگشتان هر سوزندوز؛ جان مایه طرح می شود و زیبایی بی کرانه ای که تا هرکجای بوستان دل می رود . و در میان نقوش دلنشین ترمه، نقشی تازه، از حیات و زندگی می آفریند . نقشی تازه و ماندگار.

در تصویر زیر یکی از نقوش ماندگار را می بینید که توسط خانم مریم پور کیا به کمک سرمه ، پولک، مروارید و… بر پارچه ترمه سوزندوزی شده و بسیار زیباست. نقش مورد استفاده گلی در مرکز طرح می باشد که با تکنیک دوخت آجرچین به کمک دورنگ طلایی و نقره ای و دو نوع سرمه ساده طرح فرانسه، به شیوه برجسته سرمه دوزی شده و گل هایی کوچک به همراه شاخه هایی در اطراف؛ زیبایی کل طرح را افزون نموده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سرمه دوزی یا ترمه دوزی بسیار زیبا، بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

ترمه و نقشی ماندگار بر سرمه- مریم پور کیا

سرمه دوزی گل صد برگ

طرحی از گل صد برگ هستم. با رمز و راز فراوان در میان گلبرگ های بی شمارم. پیچیده و پر هیاهو، در کنار و روی هم؛ بر سینه پارچه ای جای گرفته ام و از میانه جوانه ای در کنار یک ساقه، روی همان پارچه ؛ برون جسته ام. تابش خورشید نگاهی را بر گونه هایم احساس کردم و با نوازش دستان یک سوزندوز، آرام آرام جان گرفتم. با تکه تکه های سرمه و مروارید، روییدم تا همواره بر پهنه این هستی زندگی کنم.

…و…. و اینک دیگر طرحی از یک گل صد برگ نیستم. من خود یک گل صدبرگ هستم که زیبا، با شکوه و سرفراز از دل پارچه و از میان نگاه یک دوست روییده ام. مرا ببین و به خاطر بسپار.

نمونه ای ارزشمند از سرمه دوزی یک گل صدبرگ را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم فاطمه آل ابراهیمی دوخته شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

دوخت آجر چین و گلبرگ های بیرونی جقه

گفتیم که دوخت آجر چین یکی از گزینه های بسیار مناسب برای پر نمودن فضاهای خالی در طرح های متفاوت از سرمه دوزی می باشد. یکی از این فضاهای خالی، گلبرگ ها و برگ هایی است که در اطراف جقه ها معمولا وجود دارد . برای این گلبرگ ها و برگ ها، بر حسب نوع اتصال به جقه، معمولا جهت و شیوه ای از دوخت انتخاب می شود که بتوان به کمک آن جقه را بزرگ تر، کوچک تر، دراز تر و یا کوتاه تر نشان داد.

تصویری در زیر می بینید که دوخت جقه را با گلبرگ هایی تو پر به شیوه آجرچین، نمایان می سازد . قرار گرفتن این گلبرگ ها در کنار آن جقه؛ بزرگی جقه را بیشتر نمایان می سازد. این نمونه ارزشمند توسط خانم نرجس شعبانپور بر روی پارچه ای از جنس مخمل سبز، از آموزشگاه شب افروز؛ اجرا شده و بسیار زیباست. در دوخت این جقه تکنیک های مختلفی مانند خطی، ذغره مورب، آجرچین به شیوه برجسته، گلداودی و گل مینا؛ استفاده شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گلهای سه بعدی با سرمه

مرا به روشنایی، به آرامش، به آب و آیینه میهمان کن. مرا ز رحمت باران، به مهر نگاهی، خرامان کن
خیال در خیال است و گستره نور و رحمت. سوزن و نخ، سینه پارچه را می کاود . سرمه و مروارید با هم می آمیزند و سبدی از گل در اندیشه می روید و بر پارچه می نشیند تا جاودانه شود.

در تصاویر زیر نمونه ای از این سبد گل جاودانه را در تابلوی سرمه دوزی ارزشمندی از خانم مریم پور کیا می بینید . در این سبد گل ، همه گل ها به شیوه سه بعدی و برگ ها به شیوه برجسته؛ دوخته شده است.
بسیار زیباست . اینطور نیست؟ برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

کاج دوزی با سرمه

برای اجرای دوخت کاج دوزی، ابتدا ذغره مورب می دوزیم و سپس از بالا قسمت دوخته شده، قطعه سرمه ای را به اندازه یک تا یک و نیم سانت برش می زنیم و از بالا به صورت عمود درون پولک اول قرار داده و می دوزیم . سپس سرمه های دیگری با همان اندازه بریده، در دو طرف ذغره مورب ؛ یکبار از سمت راست و یکبار از سمت چپ به سوزن کشیده داخل پولک ذغره به زیر می بریم تا دوخت کاج کامل شود.

نمونه زیبایی از دوخت کاج دوزی را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم سمیه رمضانی میر از آموزشگاه شب افروز؛ دوخته شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.