Skip to main content

گاهی بقچه های ترمه ای در میان میراث خانوادگی برخی افراد یافت می شود که می خواهند بر روی آن تغییری ایجاد نموده و کاربرد تازه ای برای آن تعریف کنند. در این موارد سرمه دوزی و مروارید دوزی می تواند گزینه مناسبی جهت احیا این بقچه ها باشد و این میراث را گرانبها تر نماید. میراثی که قدرت انتقال به نسل دیگری را نیز داشته باشد.

در تصویر زیر نمونه ای از یک بقچه قدیمی را می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سرمه دوزی و احیا شده است. برای تعریف نوع کاربری جدید در این بقچه ابتدا گوشه ای از آستر کشی پارچه ترمه باز شده و بدون تغییر در دوخت آستر و یراق، طرحی از دو بته جقه  با گل و برگ و ساقه در وسط جقه ها به مرکز پارچه ترمه، اضافه شده است. سپس با استفاده از تکنیک های دوخت مروارید، منجوق و سرمه دوزی؛ سوزندوزی اجرا شده و آسترکشی باز شده نیز با همان شیوه قبل، تکرار شده است. تغییر کاربرد این ترمه ، هر چیزی می تواند باشد. اما اغلب افراد به دلیل قدمت پارچه و کم شدن مقاومت پارچه در مسیر زمان ؛ ترجیح می دهند که آن را قاب بگیرند و به دیوار بیاویزند. در صورت تمایل برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

کاربرد ترمه قدیمی- سوزندوزی شب افروز

در مطلب قبل از سرمه دوز سنتی صحبت شد که چه تفاوتی با سرمه دوز تزیینی دارد. حرفه سرمه دوز تزیینی برخلاف سرمه دوز سنتی، بسیار قابل انعطاف می باشد و بطور کلی شامل دوخت های مکمل و تزیینی مانند ذغره دوزی، حصیری دوزی، دندان موشی، و….. می باشد . حرفه سرمه دوز تزیینی قابلیت اجرا روی هر نوع پارچه و لباس  اعم از ترمه، مخمل، ساتن، تافته، پارچه های حریر و شیشه نما و……  را دارا می باشد و البته به دلیل همین انعطاف پذیری جنس های مختلف پارچه، برای هر نوع تولیدی نیز؛ می تواند به کار گرفته شود.

امروزه در این دو حرفه یعنی سرمه دوز سنتی و سرمه دوز تزیینی، چندان حریم اصول انتخاب پارچه و تکنیک های دوخت مرتبط؛  رعایت نمی شود و از هر تکنیک و نوع پارچه ای بر روی هر نوع محصول تولیدی بر حسب علاقه و به شیوه دلخواه استفاده می شود.

گفتیم که به دلیل استفاده از جنس پارچه ترمه و مخمل در سرمه دوز سنتی، رنگ ها نیز ماهیت خودشان را می یابند و بیشتر رنگ های مورد استفاده در نقوش، طلایی و نقره ای است که تداعی طلا و نقره را می نماید ولی در سرمه دوز تزیینی، رنگ ها نیز کاملا بسته به طرح، نوع تولید و سلیقه سوزندوز متفاوت و متنوع در نظر گرفته می شود و فقط و فقط هماهنگی میان رنگ ها باید رعایت شود.

تصاویر نمونه دوخته شده از سرمه دوزی تزیینی توسط خانم مریم پورکیا بر روی پارچه حریر اجرا شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند و زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سرمه دوز تزیینی- مریم پور کیا

به طور کلی سرمه دوزی به واقع به دو حرفه مجزا ولی مکمل، تقسیم می شود. از آن میان می توان به حرفه سرمه دوز تزیینی و سرمه دوز سنتی اشاره نمود. با اینکه هر دو حرفه از مجموعه رو دوزی های سنتی  در صنایع دستی مباشند، ولی هر کدام از این دو حرفه مواردی را شامل می شوند که خاص و تفکیک کننده میان سنتی بودن و روز بودن حرفه را به خوبی نمایان می سازد. .

در حرفه سرمه دوز سنتی، تکنیک های مختلف آموزش و تولید، مصرف مواد مختلف و نیز جنس پارچه ها به شیوه سنتی استفاده می شود. در این حرفه جنس پارچه ها عمدتا ترمه و مخمل می باشد تا بتواند به دلیل پر کاری تکنیک ها توانایی نگهداری تولید را داشته باشد. همراهی پیله دوزی، بلرسان دوزی، یراق دوزی و مروارید دوزی در حرفه سرمه دوزی سنتی؛ امری اجتباب ناپذیر می باشد. نوع تولید نیز عمدتا رومیزی، لباس های فاخر، روکش اماکن متبرکه و تابلو های نفیس می باشد. به دلیل استفاده از جنس پارچه ترمه و مخمل در سرمه دوز سنتی، رنگ ها نیز ماهیت خودشان را می یابند و بیشتر رنگ های مورد استفاده در نقوش، طلایی و نقره ای است که تداعی طلا و نقره را می نماید.

تصاویر نمونه دوخته شده از سرمه دوزی سنتی توسط خانم مریم توکلی از آموزشگاه شب افروز می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند و زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سرمه دوزی سنتی و پیله دوزی- مریم توکلی