سوزندوزی ایرانی – برگه 2 – سوزندوزی شب افروز

سرمه دوزی گل صد برگ

طرحی از گل صد برگ هستم. با رمز و راز فراوان در میان گلبرگ های بی شمارم. پیچیده و پر هیاهو، در کنار و روی هم؛ بر سینه پارچه ای جای گرفته ام و از میانه جوانه ای در کنار یک ساقه، روی همان پارچه ؛ برون جسته ام. تابش خورشید نگاهی را بر گونه هایم احساس کردم و با نوازش دستان یک سوزندوز، آرام آرام جان گرفتم. با تکه تکه های سرمه و مروارید، روییدم تا همواره بر پهنه این هستی زندگی کنم.

…و…. و اینک دیگر طرحی از یک گل صد برگ نیستم. من خود یک گل صدبرگ هستم که زیبا، با شکوه و سرفراز از دل پارچه و از میان نگاه یک دوست روییده ام. مرا ببین و به خاطر بسپار.

نمونه ای ارزشمند از سرمه دوزی یک گل صدبرگ را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم فاطمه آل ابراهیمی دوخته شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

مروارید های مهربانی و سرمه

گاهی سوزندوزی ، مثل خیال می ماند در هیاهوی تلاش و رنگ و زیبایی، در حریم احساسی از لذت برای آفرینشی که فقط دستهای یک سوزندوز می فهمد. احساسی که با هیچ مقیاسی قابل سنجش نیست.خیال است و رویا ، اما در فرهنگ این سرزمین می ماند.

نمونه ای از این رویا را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم عفت فتاحی در میانه سروی زیبا ریشه دوانده و شکل یافته است .سروی زیبا که مرواریدهای مهربانی را با حلقه هایی از سرمه و منجوق؛ در دل خودش پرورانده است. این سوزندوزی ارزشمند به شیوه دوخت پنل دوزی دو تکه، آماده شده و پس از دوخت، برش شده و قابل استفاده در هر مکانی می باشد. برای دیدن تصاویر بیشتر می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گره فرانسوی پایه دار

هر گاه به هنگاه دوخت گره فرانسوی به جای آنکه سوزن را درست در مکان ابتدایی از شروع فرو ببریم، کمی آنطرف تر این کار را انجام دهیم؛ گره فرانسوی پایه دار شکل می گیرد که می تواند به اندازه خود گره فرانسوی کار آمد باشد.

مهم ترین کاربرد گره فرانسوی پایه دار، دوخت پرچم های پایه داری می باشد که در میانه برخی گل ها مانند شقایق،ساعت و… استفاده می شود ولی از این دوخت به تنهایی برای دوخت گل نیز می توان استفاده نمود. به این صورت که تعدادی گره فرانسوی پایه دار را به صورت کوتاه و بلند، اطراف یک دایره فرضی می دوزیم و یک گره فرانسوی بزرگ تر یا یک مروارید در میانه آن قرار می دهیم.

نمونه دوخته شده ای از گره فرانسوی پایه دار را در تصویر زیر می بینید که بر روی یک کیف موبایل دوخته و در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گره فرانسوی تو پر

گفتیم که گره فرانسوی چگونه و در چه مواقعی کاربرد دارد و البته بیشترین کاربرد این گره در میانه گل ها به عنوان پرچم گل می باشد. اما این تنها کاربرد گره فرانسوی نمی باشد. این دوخت در برخی موارد به عنوان دوختی جایگزین هر نوع دوخت دیگر، برای پر نمودن سطوح مختلفی از هر طرح و در هر موقعیتی قابلیت اجرا می یابد. به عنوان مثال می توان از این دوخت برای پر نمودن بر گ ها و حتی گلبرگ ها نیز استفاده نمود که در این صورت به آن گره فرانسوی توپر می گویند یعنی فضایی که با گره فرانسوی پر شده است. به طور کلی، هر گاه تمام سطح در بخشی یا بخش هایی از طرح و با گره فرانسوی پر شود، به آن گره فرانسوی توپر می گویند.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت گره فرانسوی تو پر را می بینید که توسط خانم صدیقه تقی زاده از آموزشگاه شب افروز، برای پر نمودن برگ لاله استفاده شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

رز ایرانی در میان گلدوزی برزیلی

دوخت پیچ رز و یا رز ایرانی در بسیاری موارد به صورت تکی، گاه با مرواریدی در میانه و گاهی با گره ای در میانه( فرانسوی و یا ایرانی)؛ مورد استفاده قرار می گیرد. ولی گاهی با استفاده از تکنیک های گلدوزی برزیلی می توان این رز را رنگ و لعاب تازه ای بخشید و در قالب زیباتری ارائه نمود.

در تصاویر زیر نمونه ای ازدوخت گل های رز ایرانی را بر روی یک بافتنی می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سوزن دوزی شده است. گل های رز ایرانی روی این بافتنی به رنگ زرد دوخته شده و رنگ دیگری از زرد، به کمک تکنیک گلدوزی برزیلی و به صورت سایه روشن؛ جلوه گل را افزون نموده است.

تصاویر بیشتری از این سوزن دوزی زیبا را می توانید با کلیک بر روی کلمه نشانی بیابید.

رز ایرانی در میان گلدوزی برزیلی- سوزندوزی شب افروز

شبکه دوزی پلکانی

غیر از شبکه دوزی شطرنجی ساده و شطرنجی طرح دار، نوع دیگری از شبکه دوزی وجود دارد که به آن شبکه دوزی پلکانی می گویند. در این نوع شبکه دوزی، نخ کشی دقیقا به صورت پلکانی اجرا می شود و سوزندوز بر حسب نوع نخ کشی دوخت مرتبط را جهت اجرا انتخاب و سوزندوزی را شروع می کند. شبکه دوزی پلکانی نیز می تواند به صورت شطرنجی ساده و پلکانی و یا شطرنجی طرح دار و پلکانی؛ در هر مکانی از پارچه به صورت مستقل و یا در میانه طرح ها ، مورد استفاده قرار گیرد.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت شبکه دوزی شطرنجی طرح دار و پلکانی را می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز و گوشه های یک روسری، اجرا شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این شبکه دوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

شبکه دوزی طرح دار و پلکانی- سوزندوزی شب افروز

رز عنکبوتی و دوخت الفبا

با سوزن و نخ نگاهم، باغی از گل می دوزم بر قامت الفبای مهربانی، بر گل سروده های نانوشته درون، بر روشنای رویایی بی کرانه. باغی از گل می دوزم در خلوت زمزمه های شادمانه، در رویش نور و طراوت، در هجای آب و باران و ترانه.

در تصویر زیرمی توانید یکی از کاربردهای خوب رز عنکبوتی و گره فرانسوی را در نمونه ای از دوخت حروف الفبا ببینید. این نمونه بسیار زیبا توسط خانم ندا فلاح، از آموزشگاه شب افروز؛ سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سوزندوزی و تقویم یا تقویم دوزی

از میان بی شمار کاربردهای سوزندوزی، می توان به نقش سوزندوزی در دوخت، ساخت و ایجاد تقویم هایی که به صورت روزمره مورد استفاده قرار می گیرند، اشاره نمود. این نقش عمدتا به دو شیوه در میان سوزندوزان، مورد استفاده قرار گرفته و تقویم دوزی نیز؛ نامیده می شود:

شیوه اول- استفاده از سوزندوزی در طراحی نمای تقویم– در این شیوه ابتدا طرح و نقش مورد نظر، به دلخواه سوزندوزی می شود و با گرفتن تصویری دلخواه از طرح مورد نظر؛ از این تصویر در طراحی صفحات مختلف تقویم و یا به عنوان سر برگ فصل های مختلف از تقویم؛ استفاده می شود.

تصویری از دوخت و ایجاد سوزندوزی تقویم با شیوه سوزندوزی در طراحی نمای تقویم را می توانید در زیر ببینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز و برای سال ۱۳۹۴ اجرا شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند، می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

شیوه دوم- دوخت تقویم به صورت کامل– در این شیوه ابتدا روزهای مختلف از ماه به صورت اعداد و در قالب یک جدول، طراحی و بر پارچه منتقل می شود. پس از انتقال اعداد هر ماه، با در نظر گرفتن رنگ هایی خاص که هم دلخواه باشد و هم نمادی از هویت هر ماه و فصل؛ سوزندوزی اعداد با انتخاب تکنیکی کاملا دلخواه اجرا می شود. مرحله بعد انتخاب گل و طرحی متناسب با سلیقه سوزندوز و یا کسی که می خواهد این تقویم را در محیط زندگی و یا کار استفاده نماید، بر می گزینیم و فضای خالی از تقویم را جهت چشم نوازتر شدن؛ سوزندوزی می کنیم.

تصویری از دوخت و ایجاد سوزندوزی تقویم با این شیوه را می توانید در زیر ببینید که توسط خانم محدثه وثوقی، با استفاده از تکنیک گلدوزی برزیلی، در آموزشگاه شب افروز؛ اجرا شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این نمونه بسیار زیبا، می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

به طورکلی نقش سوزندوزی در تقویم ها از هر نوعی که باشد می تواند مزایا و معایب خاص خودش را داشته باشد. در شیوه اول تصویر سوزندوزی شده در هر کجا می تواند دوخته شود و در هر سال یا فصلی نیز، مورد استفاده قرار گیرد. و محدودیتی در استفاده از آن وجود ندارد. اما در شیوه دوم یعنی دوختن روزها و اعداد با ترتیب هر سال متغیر می باشد و به این ترتیب تقویم سوزندوزی شده برای امسال برای سال بعد کارآ نیست به همین خاطر، از این شیوه ایجاد تقویم معمولا به صورت مناسبتی در تولد ها و یا روز های خاص با متمایز نمودن عدد همان روز در بسیاری مورد می توان استفاده نمود.

رو دوزی سنتی الحاقی

شاید برای برخی از شما دوستان نیز این سوال پیش آمده باشد که رو دوزی سنتی الحاقی چیست و چه مواردی از دوخت های سنتی را در بر می گیرد؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت که رو دوزی سنتی الحاقی در بخش رشته های مرتبط با صنایع دستی و از جمله حرفه های زیر مجموعه دوخت های سنتی می باشد. به عبارتی خود این حرفه مجموعه ای از مهارت های مندرج در چند حرفه مرتبط با هم را به صورت هماهنگ در کنار هم قرار داده است.

حرفه های مرتبط با رودوزی سنتی الحاقی شامل سرمه دوزی، پیله دوزی، شرابه دوزی، پولک دوزی، قیطان دوزی، مغزی دوزی، یراق دوزی، منجوق دوزی، ملیله دوزی، مروارید دوزی، کمند دوزی، اینه دوزی، و…… و…..و می باشد. یعنی به طور کلی، رو دوزی سنتی الحاقی نوعی از سوزندوزی است که در آن سوزندوزی با الحاق مواد اولیه به پارچه ، با کمک سوزن و نخ، اجرا می شود.

هانگونه که از عنوان حرفه پیداست،در حرفه رو دوز سنتی الحاقی؛ با حرفه های متعددی از رو دوزی ها روبرو هستیم که هر کدام جایگاه خودشان را حفظ نموده و به تنهایی جهت اجرای طرح های مختلف و تزیین پارچه به کار می روند و البته سوزندوز در این حرفه، باید توانایی های لازم را در شناخت نقوش مرتبط با رو دوزی های سنتی اولیه، مبانی نقش اندازی و مهارت نظری و عملی؛ جهت سوزندوزی چند حرفه ( رو دوزی مقدماتی، مرصع دوزی، مهره های تزیینی و پولک و منجوق، سرمه دوزی، کمند دوزی و…) به صورت همزمان؛ را دارا باشد.

در تصاویر نمونه ای از رو دوزی سنتی الحاقی را می بینید که بر روی پارچه ترمه و در کارگاه سوزندوزی شب افروز، اجرا شده است.