Skip to main content

بر بال خیال درونم می نشینم و ثانیه های رویاهایم را یک بار دیگر مرور می کنم. آنگاه سوزن و نخ به دست می گیرم و تجربه های تازه ام را در میان گل های داودی رنگارنگی که تمام رویایم را پر کرده، می نشانم . یک باغ کوچک و زیبا،  از گل های داودی بر لباسم می دوزم تا در انتظار بهاری تازه ؛ تجربه های تازه تری را بیابم. تجربه هایی شیرین که به یقین نقشی از تاریخ سرزمینم را ماندگار خواهد ساخت.

تصویر زیر نمونه ای از اولین تجربه های شیرین و زیبای خانم نرگس نقوی از آموزشگاه شب افروز، می باشد که در میان گل های داودی و بر روی لباسی ساده نقش بسته و به خوبی تصویری از بهار را در ذهن تداعی می نماید. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

گلهای داودی و بهار- نرگس نقوی

دوخت سرخسی غیر از برگ برای دوختن گلبرگ ها نیز به کار می رود . اما این تکنیک از دوخت منحصر به برگ و گلبرگ نیست و کاربردهای دیگری نیز دارد . از جمله این کاربرد ها می توان به دوخت لباس در طرح های عروسکی و غیره نام برد که با ارائه آن امکان نقش اندازی روی لباس و ایجاد جلوه خاصی بر طرح های سوزندوزی امکان پذیر می شود.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت سرخسی را می بینید که توسط خانم روزا نورمحمدیان، روی پیراهن یک عروسک که در میان باغی از گل قرار گرفته، به صورت رفت و برگشت؛ اجرا شده و بسیار زیباست. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید

دوخت سرخسی -روزا نور محمدیان

دوخت برگ سرخسی به واقع، دوختن نوعی برگ باز میباشد. یک شلال عمودی در رأس برگ می دوزیم و سوزن را از سمت چپ نزدیک شلال بیرون می آوریم. در حالیکه نخ را به صورت حلقه با انگشت شصت  چپ نگهداشته ایم، سوزن را از سمت راست به مرکز یعنی انتهای شلال عمودی، بیرون می آوریم و بست عمودی می زنیم سپس سوزن را از سمت چپ بیرون می آوریم و ادامه می دهیم تا تمام سطح برگ پر شود.

نمونه ای از دوخت این نوع برگ را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم  مریم قلی پور از آموزشگاه شب افروز، در کنار برگ های بلند لاله؛ سوزندوزی شده است.  

دوخت سرخسی- مریم قلی پور

می خواهم پروانه ای روی لباسم بدوزم. برای دوختنش باید رنگ ها را یک به یک برگزینم و با رویای بی انتهای درونم همگام شوم. آنگاه با تمام دلم پارچه را میان دو حلقه چوبی مرتب می کنم و در کوک به کوک طرحی از پروانه ثانیه هایی تکرار ناشدنی را می نشانم. لباسم را می پوشم و همراه پروانه ام، در کنار شاخ و برگ یک گل بخشی از یک میراث ماندگار می شوم که امروزم را به فردای هنر این سرزمین پیوند می زند.

در تصویر زیر طرحی از پروانه سوزندوزی شده می بینید که توسط خانم فاطره محمدیان از آموزشگاه شب افروز، پشت یک مانتو؛ دوخته شده و بسیار زیباست. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سوزندوزی طرح پروانه- فاطره محمدیان

در سایه روشن خیال تو می رویم . از جام مهربانی تو می نوشم. حرمت نگاه یک دوست می شوم . از میان تار و پود پارچه و حلقه های چوبی، آرام آرام در میان انگشتان تو می رویم تا سرفراز و پویا، در قامت ساقه یک گل؛ باغچه کوچک رویا هایم را بهاری گل افشان کنم و سر بر آسمان سایم.

تصویر زیر نمونه ای از یک گل با لبخند و رنگ آمیزی متفاوت را می بینید که توسط خانم نعیمه منزه ، با تکنیک دوخت دندان موشی کوتاه و بلند و سایه روشن دوزی؛ سوزن دوزی شده است . تکنیک دوخت مرکز این گل نیز دوخت گره فرانسوی توپر میباشد که با نخ لمه نقره ای به همراه نخ دمسه، شکل یافته است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سوزندوزی لبخند یک گل- نعیمه منزه

در فراز و فرودهستی، گاهی؛ همه رویایم نقشی از یک لاله می شود و بر تکه پارچه ای می نشیند تا هویت و معنای ثانیه هایم باشد.

تصویری از دو لاله زرد با سایه روشن هایی بسیار زیبا را در زیر می بینید که توسط خانم پریسا کــردی از آموزشگاه شب افروز، دوخته شده است. این دو لاله زیبا که با نخ دمسه و با تکنیک دوخت کوتاه و بلند و سایه روشن دوزی، هویت یافته اند، به خوبی می توانند فضایی از یک اتاق را پر نمایند و چشم انداز دلنشینی ایجاد کنند. جهت دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

سوزندوزی گل لاله- پریسا کردی

شاید برای شما هم این اتفاق افتاده که با دیدن یک گل، لبخند گل را نیز ببینید ، لبخندی که بی شکیب تمنای نگاه شما را به خویش می کشاند و دیدگانتان را پر از رویا و شور زندگی می کند. وقتی نخ و سوزن در میان انگشتان هنرمند سوزن دوز، آرام آرام سینه پارچه را می کاود تا طرحی از زیبایی بیآفریند، می توان لبخند گل را نیز در میان کوک به کوک طرح یافت. می توان دریافت که چگونه با شکفتن و لبخند یک گل، او نیز می شکوفد و در زمزمه درون خویش جاری می شود . هم چون رودخانه ای پر هیاهو، لحظه ها را سپری می کند و ماندگار می سازد. تا بر گلبرگ های همه گل های ثانیه های زندگی اش، لحظه هایی را بدوزد که می داند دوباره تکرار نخواهند شد.

 در تصویر زیر نمونه ای از لبخند زیبای یک گل را می بینید که توسط خانم فاطمه حسن زاده از آموزشگاه شب افروز، بر گونه های گلبرگ یک رز قرمز؛ سوزندوزی شده است.  در سوزندوزی این گل ، نخ دمسه و نخ لمه ، به کار رفته  و از تکنیک های مختلف دوخت مانند دندان موشی کوتاه و بلند و سایه روشن دوزی، گره فرانسوی و گره فرانسوی پایه دار و… استفاده شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

لبخند گل در سوزندوزی- فاطمه حسن زاده

موهایم را به باد می سپارم و بر زمینی سبز و سرشار از مهر، راه می روم. سایبانی با چند پر بر سر می نهم و همه رویای درونم را در ارابه ای از گل با خویش می کشانم. لبخنده ای بر چهره دارم که شوق تمام دنیای من است و من همه رویایم را می دوزم تا یک درخت و یک مسیر …. تا یک منظره کامل شود .

نمونه زیبایی از دوخت یک منظره را می بینید که توسط خانم مهسا محمد نتاج از آموزشگاه شب افروز، سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

منظره ای از گلفروش ودرخت- مهسا محمد نتاج

دوخت داربستی یا بخارا به طور معمول و عمدتا با یک رنگ نخ اجرا می شود و البته گاه نیز از نخ های اسپرت جهت ایجاد سایه روشن در اجرای این دوخت بهره می گیرند. اما دوخت داربستی می تواند بسیار پر کاربرد تر  و توانمند تر در میان طرح ها و نقوش مختلف سوزندوزی جلوه یابد و زیبایی بیشتری را در دوخت به کمک رنگ های هماهنگ، مترادف و یا متضاد؛ ایجاد کند. برای این کار ابتدا شلال های بلندی به فاصله دلخواه، با یک رنگ و به صورت بعلاوه در راستای افقی و عمودی می دوزیم . آنگاه دقیقا با رنگ دلخواه دیگری که می تواند هماهنگ ، مترادف و یا متضاد باشد، دقیقا در کنار شلال های افقی و عمودی رنگ اول، شلال هایی افقی و عمودی با رنگ دوم می دوزیم. بطوریکه پس از دوختن شلال ها، مربع های مساوی در کنار هم داشته باشیم. محل تقاطع این خطوط افقی و عمودی را با نخ همرنگ یا نخ رنگ دیگر، بست هایی به شکل اریب یا بعلاوه می دوزیم تا شلال ها را ثابت نگهدارد. گاهی هم از گره فرانسوی در محل تقاطع استفاده می شود. البته در صورتی که بخواهیم می توانیم فاصله و تعداد شلال ها را با رنگ های دلخواه اضافه کنیم .

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت بخارا یا داربستی را می بینید که توسط خانم فاطمه حسن زاده از آموزشگاه شب افروز بر روی طرحی از یک گلدان به شکل آب پاش؛ دوخته شده است. دوخت بخارا یا داربستی در این طرح و بر روی بدنه آب پاش در دو رنگ، ضمن پر نمودن فضای خالی آب پاش جلوه ویژه ای به آن بخشیده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

دوخت داربستی یا بخارا- فاطمه حسن زاده

دوخت های بنیادی سوزندوزی همیشه برای دوختن حاشیه ها و تکمیل کار انواع سوزندوزی نمی باشد و به خوبی می توان از این دوخت ها به شیوه ای کاملا خلاقانه جهت دوخت انواع طرح های سوزندوزی با تنوع دوخت  و تکنیک های بسیار فراوان؛ استفاده نمود. این شیوه از پر نمودن طرح ها، نه تنها از زیبایی کار سوزندوزی کم نمی کند، بلکه باعث ارائه حرفه ای تر طرح ها نیز می باشد.

نمونه ای از دوخت یک طرح را در تصویر زیر می بینید که در ارائه آن، از دوخت های بنیادی استفاده شده است. این طرح در پشت یک مانتو با استفاده از نخ دمسه در رنگ های متنوع؛ سوزندوزی شده است. به عبارتی دیگر در سوزندوزی روی این طرح علاوه بر تنوع در رنگ، از تنوع در تکنیک نیز استفاده شده است.  این سوزندوزی بسیار زیبا توسط خانم منیره جعفری از آموزشگاه شب افروز؛ دوخته شده و برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

دوخت های بنیادی سوزندوزی در طرح ها- منیره جعفری

دو حرفه گلدوزی ماشینی و گلدوزی دستی هر کدام ویژگی ها و مشخصه های خاص خودشان را دارند و در چارچوب و انسجام چرخ و دست، هر کدام از این دو حرفه توانایی ها و مهارت هایشان تعریف شده و قابل دسترسی می باشند. به واقع اجرای بسیاری از توانایی ها و مهارت های گلدوزی با دست، قابل دسترسی با گلدوزی با چرخ نمی باشد و حتی برعکس. اما از پیوند این دو حرفه با هم نتایج بسیار خوبی هم از نظر سرعت و هم از نظر تکنیک، می توان به دست آورد. در تصاویر این بخش نمونه ای از پیوند میان دو حرفه گلدوزی با دست و گلدوزی با چرخ را می بینید که بر روی یک جیب مانتو  و در کارگاه سوزندوزی شب افروز؛ دوخته شده است.

دوخت برگ ها و ساقه ها با گلدوزی ماشینی، اجرا شده و دوخت گل ها به شیوه گلدوزی برزیلی و با دست انجام شده است. چنانچه در تصاویر نیز دیده می شود، همراهی و تلفیق دو حرفه نه تنها از زیبایی کل فضای گلدوزی، کم نکرده بلکه بر جلوه و زیبایی آن افزوده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سو زندوزی زیبا بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.   

همراهی گلدوزی چرخ و دست،گلدوزی برزیلی،سوزندوزی شب افروز
همراهی گلدوزی چرخ و دست،گلدوزی برزیلی،سوزندوزی شب افروز

آوایی پر بهانه ام که در شادمانه ترین لحظه ها می رویم. از دل شب و ستاره ها برخاسته ام و با سپیده آغاز شدم تا همراه نور شوم و روزنه ای از رویش، برای فردای این سرزمین باشم.

در تصویر زیر چند گل رز کوچک با سایه روشنی از رنگ های صورتی را می بینید که توسط خانم محدثه وثوقی به همراه غنچه و برگ ها، با نخ دمسه بر پارچه کتان سفید؛ دوخته شده و جلوه گری ویژه ای به وجود آورده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

رزهای ایرانی- محدثه وثوقی

لباس ها و نوع پوشش همیشه و در طول تاریخ، نمادی از هویت فرهنگی و تاریخی هر ملت می تواند باشد و دقیقا به همین دلیل؛ دوختن لباس در طرح های متفاوت سوزندوزی؛ جهت نشان دادن همان هویت مستلزم رعایت دقت و حوصله ای می باشد که سوزندوز بتواند بر مبنای خواست طرح، نوع دوخت، رنگ و تکنیک های مختلفی را در دوخت لباس؛ بکار گیرد که متناسب با زمان و مکان درخواست شده طرح باشد.

به عبارتی دوختن لباس در طرح های مختلف سوزندوزی، همیشه یکسان نیست و تابع زمان و مکانی می باشد که هر طرح سوزندوزی برای اجرا طلب می نماید. طرح برخی از لباس ها ساده هستند و برخی دیگر پر نقش و نگار. طرح برخی از لباس ها به سده و دوره خاصی از تاریخ تعلق دارد و برخی دیگر به دوره خاصی تعلق ندارد  و در همه موارد قابل استفاده اند. در برخی از طرح ها اصول یک پوشش رسمی رعایت می شود و در برخی دیگر هیچ اصلی رعایت نمی شود و طرح کاملا به صورت فانتزی می باشد . به طور کلی در همه موارد این سوزندوز است که باید با شناختی نسبی سوزن و نخ را به حضوری پر کشش و جاذب از نظر رنگ، تکنیک و شیوه های دوخت مرتبط سازد.

در تصویر زیر نمونه ای  از دوخت لباس روی یک طرح از سوزندوزی را می بینید که توسط خانم ندا فلاح سوزندوزی شده است. این طرح بر روی تکه پارچه ای به صورت جدا و البته بخشی از یک مانتو، سوزندوزی شده و پس از اجرای سوزندوزی به مانتو متصل شده است. سوزندوزی روی لباس در این طرح زنی را با یک کوزه آب بر شانه نشان میدهد که شالی نیز به دور کمرش بسته است. چهره ای در این طرح نمایان نیست و می تواند مرتبط به هر دوره و یا هر شخصی، با هر نشانه ای باشد. در دوخت این طرح از تکنیک های مختلف سوزندوزی مانند دوخت کوتاه و بلند، سایه روشن دوزی، گره فرانسوی، ساقه دوزی، بست دوزی، ساتن دوزی و…. به شیوه ماهرانه ای استفاده شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی ارزشمند و ماندگار می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

دوخت لباس در طرح های سوزندوزی- ندا فلاح

به گلبرگ هایم نگاه کن. گل شقایق هستم. از دل پارچه روییده ام. با سرانگشت نوازشی که سوزن و نخ را به هجای کوک به کوک گلبرگ هایم کشانده است. هیاهویی در درون خویش دارم. جدالی سخت با سوزن و نخ داشته ام و با این همه آوازهایی ، رازهایی پنهان بر گونه گلبرگ هایم نشانده ام. تا بتوانم نمادی از عشق و مهربانی باشم.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت یک شقایق قرمز را می بینید که توسط خانم نعیمه منزه، از آموزشگاه شب افروز؛ برای یک تابلو  سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گلدوزی یک شقایق- نعیمه منزه

در مطالب گذشته گفته شد که برای دوخت پیله و استفاده از پیله به جای گلبرگ های یک گل چه باید کرد و نحوه دوخت آن به چه شیوه ای می باشد. اما یک روش سنتی نیز برای دوخت پیله ها وجود د ارد و آن استفاده از بلرسان می باشد. بلرسان یا بلرسنت یک نوع سرمه سخت می باشد که قابلیت انعطاف کمتری نسبت به انواع سرمه دارد و عمدتا جهت دور گیری برگ ها و گلبرگ ها و… به کار می رود. در روش سنتی از دوخت پیله پس از اجرای دوخت پیله ، دور تا دور بخش های پیله دوزی شده با سرمه یا بلرسان دوخته می شود.

نمونه ای از دوخت بلرسان دور یک گل پیله دوزی شده را در تصویر زیر می بینید که توسط خانم مریم توکلی دوخته شده است.

پیله دوزی و بلرسان دوزی- مریم توکلی

موسم بهار است و فصل رویش شقایق در گوشه و کنار باغ ها ، مزارع و دشت های مازندران و البته این زیبایی شگفت انگیز از رنگ ها و سایه روشن ها، هر سوزندوزی را به توجه بیشتری در اطرافش وا میدارد و شاید هم تمنای دوختن و رویش گلبرگ ها را در میان انگشتانش، فرا خواند و نهایتا با چند رنگ نخ، تکه پارچه و حلقه ای از کارگاه این شگفتی را بدوزد.

 دوختن این شگفتی و زیبا یی را در تصویر ی می بینید که در میان انگشتان خانم ندا فلاح از آموزشگاه شب افروز؛ به بار نشسته و روییده است. دو شقایق با غنچه، ساقه و برگ که بر پارچه ای سپید، در ثانیه هایی سرشار از زندگی روییده اند و با سایه روشن هایشان، همان ثانیه های سرشار را؛ ماندگار ساخته اند.

 برای دیدن تصاویر بیشتری از این نمونه ارزشمند می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید. در میان تصاویر ارائه شده ، تصاویری نیز از پشت کار این سوزندوزی را می توانید ببینید.

سوزندوزی شقایق- ندا فلاح

هر گاه به هنگاه دوخت گره فرانسوی به جای آنکه سوزن را درست در مکان  ابتدایی از شروع فرو ببریم، کمی آنطرف تر این کار را انجام دهیم؛ گره فرانسوی پایه دار شکل می گیرد که می تواند به اندازه خود گره فرانسوی کار آمد باشد.

مهم ترین کاربرد گره فرانسوی پایه دار، دوخت پرچم های پایه داری می باشد که در میانه برخی گل ها مانند شقایق،ساعت و… استفاده می شود ولی از این دوخت به تنهایی برای دوخت گل نیز می توان استفاده نمود. به این صورت که تعدادی گره فرانسوی پایه دار را به صورت کوتاه و بلند، اطراف یک دایره فرضی می دوزیم و یک گره فرانسوی بزرگ تر یا یک مروارید در میانه آن قرار می دهیم.

نمونه دوخته شده ای از گره فرانسوی پایه دار را در تصویر زیر می بینید که بر روی یک کیف موبایل دوخته و در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سوزندوزی شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گره فرانسوی پایه دار- سوزندوزی شب افروز

گفتیم که گره فرانسوی چگونه و در چه مواقعی کاربرد دارد و البته بیشترین کاربرد این گره در میانه گل ها به عنوان پرچم گل می باشد. اما این تنها کاربرد گره فرانسوی نمی باشد. این دوخت در برخی موارد به عنوان دوختی جایگزین هر نوع دوخت دیگر، برای پر نمودن سطوح مختلفی از هر طرح و در هر موقعیتی قابلیت اجرا می یابد. به عنوان مثال می توان از این دوخت برای پر نمودن بر گ ها و حتی گلبرگ ها نیز استفاده نمود که در این صورت به آن گره فرانسوی توپر می گویند یعنی فضایی که با گره فرانسوی پر شده است. به طور کلی، هر گاه تمام سطح در بخشی یا بخش هایی از طرح و با گره فرانسوی پر شود، به آن گره فرانسوی توپر می گویند.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت گره فرانسوی تو پر را می بینید که توسط خانم صدیقه تقی زاده از آموزشگاه شب افروز، برای پر نمودن برگ لاله استفاده شده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گره فرانسوی تو پر- صدیقه تقی زاده

دوخت پیچ رز و یا رز ایرانی در بسیاری موارد به صورت تکی، گاه با مرواریدی در میانه و گاهی با گره ای در میانه( فرانسوی و یا ایرانی)؛ مورد استفاده قرار می گیرد. ولی گاهی با استفاده از تکنیک های گلدوزی برزیلی می توان این رز را رنگ و لعاب تازه ای بخشید و در قالب زیباتری ارائه نمود.

در تصاویر زیر نمونه ای ازدوخت گل های رز ایرانی را بر روی یک بافتنی می بینید که در کارگاه سوزندوزی شب افروز، سوزن دوزی شده است. گل های رز ایرانی روی این بافتنی به رنگ زرد دوخته شده و رنگ دیگری از زرد، به کمک تکنیک گلدوزی برزیلی و به صورت سایه روشن؛ جلوه گل را افزون نموده است.

تصاویر بیشتری از این سوزن دوزی زیبا را می توانید با کلیک بر روی کلمه نشانی بیابید.

رز ایرانی در میان گلدوزی برزیلی- سوزندوزی شب افروز

می توان گفت که پر کاربرد ترین دوخت و در عین حال ابتدایی ترین دوخت که جزو الفبای سوزندوزی نیز می باشد، دوخت گره فرانسوی می باشد. که به دلیل آسان بودن اجرا، در بسیاری موارد حتی می توان آن را جایگزین دوخت های دیگر نیز نمود و فضاهای بسیاری را با این دوخت پر نمود.

برای اجرای دوخت گره فرانسوی، ابتدا سوزن را از طرف پشت پارچه به رو می آوریم. سپس نخ را ۳ الی ۵ بار دور سوزن می ییچانیم و به همان نقطه فرو می کنیم. توجه داشته باشید که شصت دست چپ روی نخ و سوزن باشد تا نخ هنگام عبور دوباره در پارچه تغییر فرم ندهد. این دوخت برای پرکردن وسط گل و پرچم استفاده میشود.

در تصویر زیر نمونه ای از دوخت گره فرانسوی را می بینید که توسط خانم ندا فلاح از آموزشگاه شب افروز در میانه یک گل دوخته شده است. هنگام دوخت گره فرانسوی های وسط این گل و درست در میانه دایره از ترکیب رنگ زرد و اندکی قرمز جهت جلوه دهی بیشتر و طبیعی تر شدن سوزندوزی استفاده شده است که بر زیبایی این سوزندوزی نیز افزوده است. برای دیدن تصاویر بیشتری از این سوزندوزی بسیار زیبا می توانید بر روی کلمه نشانی کلیک نمایید.

گره فرانسوی و گره فرانسوی توپر- ندا فلاح